________________
૬૪
યોગવિવેકદ્ધાત્રિશિકાશ્લોક-૧૮ આમ સ્વીકારવાથી શું પ્રાપ્ત થાય ? તે યોગબિંદુ શ્લોક-૩૭૮ના ઉત્તરાર્ધમાં કહે છે –
આમ સ્વીકારવાથી નિશ્ચય અને વ્યવહાર એ બંને નયો ઈષ્ટફળને આપનારા છે, એ પ્રકારે સિદ્ધ થાય છે અર્થાત્ જેમ નિશ્ચયનયને માન્ય અનાશ્રવયોગ તે ભવમાં મોક્ષરૂપ ફળને આપનાર છે, તેમ નિશ્ચયપ્રાપક વ્યવહારનયને માન્ય એવો પણ અનાશ્રવયોગ તે ભવમાં ઈષ્ટ એવા મોક્ષફળને આપનારો છે, તેમ સિદ્ધ થાય છે. ૧૮II શ્લોક-૧૮નો સારાંશ :
અધ્યાત્માદિ પાંચ યોગ
પ્રથમના ચાર સાશ્રવયોગ
પાંચમો અનાશ્રવયોગ
નિરપાય યોગીને સાપાય યોગીને નિશ્ચયનયથી નિશ્ચયપ્રાપક
૧૪મા વ્યવહારનયથી ૧૦માં ગુણસ્થાનક અનેક જન્મને ગુણસ્થાનકે ૧૨,૧૩ અને સુધી કરનારો
૧૪માં ગુણસ્થાનકે - નિરુપક્રમ કર્મવાળા સાપાયયોગીનો સાશ્રવયોગ તે ભવમાં અનાશ્રવનું કારણ ન બને માટે બહુજન્મને કરનારો છે.
નિરુપક્રમ કર્મ વગરના સોપક્રમ કર્મવાળા નિરપાય યોગીનો સાશ્રવયોગ તે ભવમાં અનાશ્રવયોગનું કારણ બને છે, અને તે અનાશ્રવયોગ એક જન્મને કરનારો છે. અવતરણિકા :
इत्थं साश्रवानाश्रवत्वाभ्यां योगद्वैविध्यमुक्त्वा शास्त्रसापेक्षस्वाधिकारिकत्वतद्विपर्ययाभ्यां तद्वैविध्याभिधानाभिप्रायवानाह -
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
