________________
૧૦૮
દેવપુરુષકારદ્વાત્રિંશિકા/શ્લોક-૨૬
શ્લોક ઃ
इत्थं परस्परापेक्षावपि द्वौ बाध्यबाधको । प्रायोऽत्र चरमावर्ते दैवं यत्नेन बाध्यते ।। २६ ।।
અન્વયાર્થ:
નૃત્યં=આ રીતે=પૂર્વશ્લોક-૨૫માં કહ્યું કે પ્રવાહથી પણ દૈવ અને પુરુષકાર પરસ્પર અપેક્ષાવાળા છે એ રીતે પરસ્પરાપેક્ષાવવિ=પરસ્પર અપેક્ષાવાળા પણ ઢો=બંને=દૈવ અને પુરુષકાર બંને, વાધ્યવાધો-બાધ્યબાધક છે= સ્વપ્રાધાન્યની અપેક્ષાએ બાધ્યબાધક છે. અત્રે=આમાં=દેવપુરુષકારમાં, પ્રાયઃ= બહુલતાએ ઘરમાવñ=ચરમાવર્તમાં યત્નેન=યત્ન વડે=પુરુષકાર વડે રેવં બાધ્યતે= દૈવનો બાધ કરાય છે. ।।૨૬।
શ્લોકાર્થ :
આ રીતે=પૂર્વશ્લોક-૨૫માં કહ્યું કે પ્રવાહથી પણ દૈવ અને પુરુષકાર અપેક્ષાવાળા છે એ રીતે, પરસ્પર અપેક્ષાવાળા પણ બંને સ્વપ્રાધાન્યની અપેક્ષાએ બાધ્યબાધક છે. આમાં=દૈવ અને પુરુષકારમાં, પ્રાયઃ ચરમાવર્તમાં યત્નથી દૈવનો બાધ કરાય છે. ા૨૬ા
‘ટ્યું પરસ્પરાપેક્ષાવૃત્તિ’ અહીં‘પિ’ થી એ કહેવું છે કે દૈવ અને પુરુષકાર પ્રવાહથી પરસ્પર અપેક્ષાવાળા ન હોય તો તો સાપને નોળિયાની જેમ પરસ્પર બાધ્યબાધક સ્વીકારી શકાય, પરંતુ પ્રવાહથી પરસ્પર અપેક્ષાવાળા હોવા છતાં પણ દૈવ અને પુરુષકાર પરસ્પર બાધ્યબાધકભાવવાળા છે.
ટીકા ઃ
इत्थमिति-इत्थं प्रवाहत: परस्परापेक्षावपि द्वो - देवपुरुषकारी, स्वप्राधान्यापेक्षया વાળવાયો, પ્રાયો=વાત્ત્વન, સત્ર=અનયોર્મધ્યે, ચરમાવર્ત=સત્ત્વવુાનપરાવર્ત यत्नेन दैवं बाध्यते, तथाविधसङ्क्लेशावस्थायां नन्दिषेणादीनामिव कदाचिद व्यत्ययोऽपि स्यादिति प्रायोग्रहणम् ।। २६ ।।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
