Page Text
________________
૪૬૪] છેદોપસ્થાપનીય નું સ્વરૂપ, [વિશેષાવશ્યક ભાષ્ય ભાગ. ૧ શેષ તીર્થકરોના તીર્થમાં તથા મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં સર્વ સાધુઓને યાવન્કથિક સામાયિક હોય છે. ૧૨૬૨-૧૨૬૩-૧ર૬૪. શિષ્ય પૂછે છે કે –
नणु जावज्जीवाए, इत्तिरियंपि गहियं मुयंतस्स ।
होइ पइण्णालोवो, जहावकहियं मुयंतस्स ॥१२६५॥ “હે ભગવંત ! હું યાવત્ જીવ-જીવન પર્યત સામાયિક કરૂં છું.આ પ્રમાણે વ્રત ગ્રહણ કરતી વખતે લીધેલું સામાયિક ઉપસ્થાપનામાં મૂકી દેવાથી, યાવત્કથિક ચારિત્રનો ત્યાગ કરવાથી પ્રતિજ્ઞાનો ભંગ કેમ ન થાય ? ૧૨૬૫. આચાર્યશ્રી એનો ઉત્તર આપે છે.
नणु भणियं सव्वं चिय, सामाइयमिणं विसुद्धीओ भिन्नं । सावज्जविरइमइयं, को वयलोवो विसुद्धीए ? ॥१२६६॥ उन्निखमओ भंगो, जो पुण तं चिय करेइ सुद्धयरं ।
सन्नामेत्तविसिटुं, सुहुमं पिव तस्स को भंगो ? ॥१२६७।। પહેલાં જ કહ્યું છે કે સર્વચારિત્ર સાવઘયોગની વિરતિમય હોવાથી સામાયિક છે, અને છેદાદિ વિશુદ્ધિયોથી ભિન્ન ભિન્ન છે, તો પછી વિશિષ્ટ શુદ્ધિમાં વ્રતનો ભંગ ક્યાંથી થાય ? (નજ થાય.) કેમ કે પ્રવ્રયાનો ત્યાગ કરનારાને વ્રતનો ભંગ થાય, પણ જે પૂર્વે ગ્રહણ કરેલ ચારિત્રને વધારે શુદ્ધ કરે, સંજ્ઞા - નામમાત્રથી વિશિષ્ટતા-ભિન્નતાને પામે, તેને (સામાયિક ચારિત્રવાળા જે છેદોપસ્થાપની-પરિહાર વિશુદ્ધિ - કે સૂક્ષ્મ સંપરા ચારિત્ર અંગીકાર કરનારને) વ્રતનો ભંગ ક્યાંથી થાય ? નજ થાય (પરંતુ વધારે વ્રત શુદ્ધિ થાય.) ૧૨૬૬-૧૨૬૭. છેદોપસ્થાપનીય ચારિત્રનું સ્વરૂપ કહે છે.
परियायस्सुच्छेओ, जत्थोवट्ठावणं वएसुं च । छेओवट्ठावणमिह, तमणइयारे-यरं दुविहं ॥१२६८॥ सेहस्स निरझ्यारं, तित्थंतरसंकमे च तं होज्जा ।
मूलगुणघाइणो साइयारमुभयं च ठियकप्पे ॥१२६९।। જે ચારિત્રમાં પૂર્વપર્યાયનો છેદ, અને વ્રતોમાં ઉપસ્થાપન કરાય, તે અહીં છેદોપસ્થાપનીય કહેવાય છે. તે સાતિચાર અને નિરતિચાર એમ બે ભેદે છે. નવદીક્ષિત શિષ્યને અથવા તીર્થાન્તર સંક્રમણ કરતા સાધુઓને આ નિરતિચાર છેદોપસ્થાપનીય ચારિત્ર હોય છે, અને મૂળગુણઘાતિને પુનર્ધ્વતારોપ કરતાં સાતિચાર છેદોપસ્થાપનીય હોય છે. આ બન્ને સ્થિત કલ્પમાં હોય છે. સ્થિતાપસ્થિત કલ્પમાં નથી હોતા. ૧૨૬૮-૧ર૬૯
- ભરત-ઐરાવત ક્ષેત્રમાં પહેલા અને છેલ્લા જિનેશ્વરના સાધુઓનો સ્થિત કલ્પ આ પ્રમાણે છે. ૩નવરિય-રોઝાયર રાઉંટ-રિકને | વય-નિ-વિરમ-માસ પોસMવિખે ll આ દશવિધ કલ્પમાં તેઓ અવસ્થિત હોય છે. તથા ભરત-ઐરાવત ક્ષેત્રમાંના પહેલા છેલ્લા તીર્થંકર સિવાય મધ્યના બાવીસજિનેશ્વરના અને મહાવિદેહ ક્ષેત્રના સાધુઓને સ્થિતાસ્થિત કલ્પ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 004648 |
| Book Title | Visheshavashyaka Bhasya Part 1 |
| Original Sutra Author | Hemchandracharya |
| Author | Vajrasenvijay |
| Publisher | Bhadrankar Prakashan |
| Publication Year | |
| Total Pages | 682 |
| Language | Gujarati, Prakrit |
| Classification | Book_Gujarati, Agam, Canon, Metaphysics, & agam_aavashyak |
| File Size | 14 MB |