Page Text
________________
૪૧૬]
નિર્યુક્તિની પ્રતિજ્ઞા.
[વિશેષાવશ્યક ભાષ્ય ભાગ. ૧
છે, તેમ જેઓ એ સૂત્રાર્થમય શ્રુત આટલા કાળ સુધી અહીં લાવ્યા, તેઓનો વંશ કેમ પૂજવા યોગ્ય ન હોય ? હોયજ. કેમકે જિનેશ્વર અને ગણધરોથી શ્રુત ઉત્પન્ન થયું છે, પણ જો આચાર્ય અને ઉપાધ્યાયનો વંશ ન હોત તો તેનું ગ્રહણ-ધારણ-ને દાન આદિ કોણ કરત ? તથા જેમ (ગૌતમ સ્વામિ આદિ) ગણાધિપો અને (જમ્બુસ્વામી વિગેરે) શેષ આચાર્ય ગણધરો, દ્વાદશાંગ અર્થના વ્યાખ્યાતા હોવાથી શિષ્યવર્ગને હિતકારી છે, તેમ તે દ્વાદશાંગ સૂત્રને ભણાવનાર ઉપાધ્યાયો-પણ શિષ્યવર્ગને હિતકારી છે, અને તે ઉપાધ્યાયની પરંપરારૂપ વંશ તે પણ હિતકારી છે, માટે પૂજ્ય છે, અહીં પ્રકૃત અને પ્રધાન એવું વચન જે દ્વાદશાંગી-તે પ્રવચન, તેના વક્તાઓ જો પૂજ્ય છે, તો તે દ્વાદશાંગરૂપ પ્રવચન વિશેષ પૂજવા યોગ્ય છે. ૧૦૬૩ થી ૧૦૬૮.
આ પ્રમાણે તીર્થંકર અને ગણધરોને નમસ્કાર કર્યા પછી શું કરવું છે ? તે કહે છે. (૮૨) તે મઁગ્નિ સિરસા, ત્યપુહત્તસ તેહિં હિયસ્સ I
सुयनाणस्स भगवओ, निज्जुत्तिं कित्तइस्सामि ॥ १०६९॥
તે તીર્થંકર-ગણધરોને મન-વચન-કાયાએ વંદન કરીને તેઓએ કહેલા સુત્રાર્થરૂપ ભગવાન શ્રુતજ્ઞાનની નિર્યુક્તિ કહીશ. ૧૦૬૯.
એ નિર્યુક્તિની ગાથાનો વિસ્તા૨ાર્થ ભાષ્યકાર હવે કહે છે.
- तित्थयराईएऽभिवन्दिउं सुकयमङ्गलायारो । निविग्घमओ वोच्छं, पगयमुवग्धायनिज्जुत्तिं ॥ १०७०||
તે તીર્થંકરાદિને નમસ્કાર કરવાપૂર્વક સારી રીતે મંગળોપચાર કરીને હવે પછી નિર્વિઘ્નપણે પ્રકૃત ઉપોદ્ઘાતનિયુક્તિ કરીશ. ૧૦૭૦.
अत्यो सुयरस विसओ, तत्तो भिन्नं सुयं पुहुत्तंति ।
उभयमिदं सुयनाणं, नियोजणं तेसिं निज्जुत्ति ॥ १०७१।।
અર્થ એટલે શ્રુતનો વિષય-અભિધેય, તેથી સૂત્ર કથંચિત્ ભિન્ન હોવાથી તે પૃથક્ કહેવાય. એ સૂત્ર-અર્થરૂપ ઉભય તે શ્રુતજ્ઞાન, અને તે બેનો પરસ્પર સંબંધ ક૨વો (આ સૂત્રનો આ અર્થ.) તે રૂપ નિર્યુક્તિ (તે કહીશું). ૧૦૭૧.
હવે “અત્થ પુષુત્ત” શબ્દનો બીજી રીતે અર્થ કરે છે.
Jain Education International
अत्थस्स व पिहुभावो, पुहुत्तमत्थस्स वित्थस्तंति ।
इह सुयरसविसेसणं चिय, अत्थपुहुत्तं व से सण्णा ।। १०७२।।
અથવા અર્થનો પૃથુભાવ એટલે જીવાદિ અર્થનો વિસ્તાર તે અર્થ પૃથુત્વ, તે અહીં શ્રુતજ્ઞાનનું વિશેષણ જ સમજવું. અથવા અર્થપૃથુત્વ એ શ્રુતજ્ઞાનનું નામ સમજવું, (એવા તે શ્રુતજ્ઞાનની નિર્યુક્તિ હું કહીશ.) ૧૦૭૨ -
અથવા -
अत्थाओ य पुहुत्तं, जस्स तओ वा पुहुत्तओ जस्स । जं वा अत्थेण पिहुं, अत्थपुहुत्तंति तब्भावो ||१०७३॥
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 004648 |
| Book Title | Visheshavashyaka Bhasya Part 1 |
| Original Sutra Author | Hemchandracharya |
| Author | Vajrasenvijay |
| Publisher | Bhadrankar Prakashan |
| Publication Year | |
| Total Pages | 682 |
| Language | Gujarati, Prakrit |
| Classification | Book_Gujarati, Agam, Canon, Metaphysics, & agam_aavashyak |
| File Size | 14 MB |