________________
शतक २४. - उद्देशक १२.
भगवत्सुधर्मस्वामिप्रणीत भगवतीसूत्र.
१७१
३९. [प्र०] सन्निमणुस्से णं भंते ! जे भविष पुढविकाइपसु उववज्जित्तप से णं भंते ! केवतिकाल० १ [४०] गोयमा ! जत्रेणं अंतो मुद्दत्तं०, उक्कोसेणं बावीसंवाससहस्सठितीपसु ।
४०. [प्र० ] ते णं भंते! जीवा० १ [30] एवं जहेव रयणप्पभाए उववज्जमाणस्स तहेव तिसु वि गमपसु लद्धी । नवरं ओगाहणा जहन्नेणं अंगुलस्स असंखेजइभागं, उक्कोस्सेणं पंचधणुसयाई । ठिती जहनेणं अंतोमुहुत्तं, उक्कोसेणं पुष्ध-. कोडी । एवं अणुबंधो । संवेहो नवसु गमपसु जद्देव सन्निपंचिंदियस्स । मज्झिल्लपसु तिसु गमपसु लद्धी जद्देव सन्निपचिदियरस, सेसं तं चैव निरवसेसं, पच्छिल्ला तिन्नि गमगा जहा पयस्स चेव ओहिया गमगा । नवरं ओगाहणा जहन्त्रेणं पंच धणुसयाई, उक्कोसेणं पंच धणुसयाई । ठिती अणुबंधो जहनेणं पुचकोडी, उक्कोसेण वि पुचकोडी, सेसं तदेव । *
४१. [प्र० ] जर देवेर्हितो उववज्रंति किं भवणवासिदेवेर्हितो उववजंति, वाणमंतर०, जोइसियदेवे हिंतो०, वेमाणियदेवेर्हितो ववजंति ? [०] गोयमा ! भवणवासिदेवेर्हितो वि उववजंति, जाव - वेमाणियदेवेहिंतो वि उववजंति ।
४२. [प्र०] जइ भवणवासिदेवेर्हितो उववजंति किं असुरकुमारभवणवासिदेवेहिंतो उवषजंति, जाव - थणियकुमारभवणवासिदेवेर्हितो ० १ [अ०] गोयमा ! असुरकुमारभवणवासिदेवेहिंतो उववजंति, जाव - थणियकुमारभवणवासिदेवे हिंतो उववजंति ।
४३. [प्र०] असुरकुमारेणं भंते ! जे भविर पुढविक्काइपसु उववजितप से णं भंते! केवति० ? [30] गोयमा ! जनेणं अंतोमुहुत्त०, उक्कोसेणं बावीसंवाससहस्सठिती० ।
४४. [प्र० ] ते णं भंते! जीवा० पुच्छा । [ उ०] गोयमा ! जहनेणं एक्को वा दो वा तिन्नि वा उक्कोसेणं संखेज्जा वा असंखेजा वा उववजंति ।
४५. [प्र० ] तेसि णं भंते! जीवाणं सरीरगा किंसंघयणी पन्नत्ता ? [30] गोयमा ! छण्डं संघयणाणं असंघयणी, जाव-परिणमति ।
३९. [प्र०] हे भगवन् ! संख्याता वर्षना आयुषवाळा पर्याप्त संज्ञी मनुष्य, जे पृथिवीकायिकोमां उत्पन्न थवाने योग्य के ते केटला काळनी स्थितिवाळा पृथिवीकायिकोमां उत्पन्न थाय ! [उं०] हे गौतम ! जघन्य अन्तर्मुहूर्तनी अने उत्कृष्ट बावीश हजार वर्षनी स्थितिवाळा पृथिवीकायिकोमा उत्पन्न थाय.
४०. [प्र०] हे भगवन् ! ते जीवो एक समये केटला उत्पन्न थाय ? [उ०] रत्नप्रभामां उत्पन्न थवाने योग्य मनुष्यनी जे वक्तव्यता कही छे ते अहिं त्रणे आलापकमां कहेवी. पण विशेष ए के शरीरनी अवगाहना जघन्य अंगुलनो असंख्यातमो भाग अने उत्कृष्ट पांचसो धनुष होय छे. स्थिति जघन्य अन्तर्मुहूर्त अने उत्कृष्ट पूर्वकोटीनी छे. ए प्रमाणे अनुबंध पण जाणवो. संवेध जेम संज्ञी पंचेन्द्रिय तिर्यंचनो कह्यो छे ते नवे गमोमां कहेवो. बच्चेना ऋण गमोमां संज्ञी पंचेन्द्रिय तिर्येचनी वक्तव्यता कहेवी. बाकी बधुं पूर्वे कह्या प्रमाणे जाणवु. तथा छेला त्राण गमको आ औधिक - सामान्य गमनी पेठे कहेवा. विशेष ए के शरीरनी अवगाहना जघन्य अने उत्कृष्ट पांचसो धनुषनी होय छे. स्थिति अने अनुबंध जघन्य अने उत्कृष्ट पूर्वकोटीनो होय छे. बाकी बधुं ते प्रमाणे जाणवुं.
४१. [प्र०] जो ते पृथिवीकायिको देवोथी आवी उत्पन्न थाय तो शुं भवनपति देवोथी, वानव्यन्तर देवोथी, ज्योतिषिक देवोथी के देवोनी पृथिवी का - वैमानिक देवोथी आवी उत्पन्न थाय: [ उ०] हे गौतम! भवनवासी देवोथी यावत् - वैमानिकोथी पण आवीने उत्पन्न थाय.
विकोमां उत्पत्ति.
४२. [प्र०] जो ते भवनपति देवोथी आवी उत्पन्न थाय तो शुं असुरकुमारोथी आवी उत्पन्न थाय के यावत् - स्तनितकुमारोथी भवन पति देवोनी आवी उत्पन्न थाय ? [उ०] हे गौतम । ते असुरकुमार भवनवासी देवोथी यावत् - स्तनितकुमार भवनवासी देवोथी पण आवी उत्पन्न थाय.
पृथिवी कायिकमां
उत्पत्ति.
४३. [प्र० ] हे भगवन् ! असुरकुमार जे पृथिवीकायिकमां उत्पन्न थवाने योग्य छे ते केटला काळनी स्थितिवाळा पृथिवीकायिकमां उत्पन्न थाय ? [ उ० ] हे गौतम! ते जघन्य अन्तर्मुहूर्तनी अने उत्कृष्ट बावीस हजार वर्षनी स्थितिवाळा पृथिवीकायिकोमां उत्पन्न याय. ४४. [प्र० ] हे भगवन् ! ते असुरकुमारो एक समये केटला उत्पन्न थाय ? [उ०] हे गौतम! तेओ जघन्य एक, बे के ऋण अने उत्कृष्ट संख्याता के असंख्याता उत्पन्न थाय.
४५. [प्र०] हे भगवन् ! ते जीवोनां शरीरो केटला संघयणवाळां होय छे.! [उ०] हे गौतम! तेओना शरीरो छ प्रकारना संघयण रहित होय छे [केमके तेने अस्थि, शिरा, स्नायु -इत्यादि नथी. परन्तु जे पुद्गलो इष्ट, कान्त अने मनोज्ञ छे ते शरीरसंघातरूपे ] यावत् - परिणमे छे.
* 'नवरं पच्छिल सुगमएसु संखेज्जा उबवजंति, नो असंखेज्जा उववज्जंति' इति पाठो घ-पुस्तके एव उपलभ्यते, परं क-ग-ङ-पुस्तकेषु नास्ति, नच संभाव्यते ।
परिमाणादि.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
असुरकुमारनी पृथिवीकायिकमां उत्पत्ति.
परिमाण.
संघयण.
www.jainelibrary.org