________________
शतक २४. - उद्देशक १२.
भगवत्सुधर्मस्वामिप्रणीत भगवतीसूत्र.
.१६९
व ठाणेसु नाणता भाणियचा । सरीरोगाद्दणा जहनेणं अंगुलस्स असंखेज्जइभागं, उक्कोसेणं चचारि गाउयाई । ठिती जद्दत्रेणं अंतोमुडुतं, उक्कोसेण य छम्मासा । एवं अणुबंधो वि । चत्तारि इंदियाएं, सेसं तं चेष जाव-नवमगमप 'कालादेसेणं जत्रेणं पावीसं वाससहस्साइं छहिं मासेहिं अब्भहिया, उक्कोसेणं अट्ठासीति वाससहस्साइं चउवीसाए मासेहिं अम्भहियाई' - एवतियं ० ९ । २८. [प्र० ] जह पंचिदियतिरिक्खजोणिएहिंतो उववजंति किं सन्निपचिदियतिरिक्खजोणिएहिंतो उववजंति, असनिपचिदियतिरिक्खजोणिए० १ [30] गोयमा ! सन्निपंचिदिय०, असन्निपंचिदिय० ।
२९. [०] ज असन्निपंचिंदिय० किं जलचरेहिंतो उववजंति जाव-किं पज्जत्तरहिंतो उववजंति, अपज्जत्तपहिंतो जंति ? [30] गोयमा ! जाव-पजत्तपहिंतो वि उववजंति, अपजत्तएहिंतो वि उववजंति ।
३०. [ प्र० ] असन्निपचंदियतिरिक्खजोणिए णं भंते ! जे भविष पुढविक्काइपसु उववजित्तप से णं भंते ! केवति० १ [30] गोयमा ! जहनेणं अंतोमुहुत्तं, उक्कोसेणं बावीसं वाससहस्साई ।
३१. [प्र० ] ते णं भंते ! जीवा० [अ०] एवं जहेव बेइंदियस्स ओहियगमए लद्धी तहेव । नवरं सरीरोगाणा जहनेणं अंगुलस्स असंखेज्जइभांगं, उक्कोसेणं जोयणसहस्सं । पंचिदिया । ठिती अणुबंधो (य) जहनेणं अंतोमुद्दत्तं, उक्कोसेणं पुचकोडी । सेसं तं चैव । भवादेसेणं जहन्नेणं दो भवग्गहणाई, उक्कोसेणं अट्ठ भवग्गहणाई । कालादेसेणं जहनेणं दो अंतोमुहुत्ता, उक्कोसेणं चारि पुचकोडीओ अट्ठासीतीए वाससहस्सेहिं अब्भहियाओ - एवतियं० । णवसु वि गमपसु कायसंवेहो - भवादेसेणं जनेणं दो भवग्गहणारं, उक्कोसेणं अट्ठ भवग्गहणाई । कालादेसेणं उवजुंजिऊण भाणियवं । नवरं मज्झिमपसु तिसु गमपसु जब बेदियस पच्छिल तिसु गमएसु जहा एतस्स चेव पढमगमपसु । नवरं ठिती अणुबंधो (य) जहन्नेणं पुचकोडी, उक्कोसेण वि पुचकोडी, सेसं तं चैव जाव-नवमगमपसु - 'जहन्नेणं पुचकोडी बावीसाए वाससहस्सेहिं अन्महिया, उक्कोसेणं चत्तारि कोडीओ अट्ठासीतीए वाससहस्सेहिं अब्भहियाओ' - एवतियं कालं सेवेजा ९ ।
३२. [प्र०] जह सन्निपंचिदियतिरिक्खजोणिएहिंतो उववजंति किं संखेजवासाउय०, असंखेज्जवासाउय ० १ [30] गोमा ! संखेजवासाय०, णो असंखेज्जवासाउय० ।
जाणवी - 'शरीरनी अवगाहना जघन्य अंगुलनो असंख्यातमो भाग अने उत्कृष्ट चार गाउनी होय छे. स्थिति जघन्य अन्तर्मुहूर्त अने उत्कृष्ट छ -मानी होय छे. अनुबंध पण एमज जाणवो. इन्द्रियो चार होय छे.' बाकी बधुं तेज प्रमाणे जाणवुं यावत्-नवमा गमकमां काळादेशथी जघन्य -छ मास अधिक बावीश हजार वर्ष अने उत्कृष्ट चोवीश मास अधिक अव्याशी हजार वर्ष - एटलो काळ सेवे - यावत् - गमनागमन करे ( ९ ).
२८. [प्र० ] हे भगवन् ! जो ते पृथिवीकायिक पंचेन्द्रिय तिर्यंचयोनिकोथी आवी उत्पन्न थाय, तो शुं संज्ञी पंचेन्द्रिय तिर्यंचयो- पंचेन्द्रिय तिर्थनिकोथी आवी उत्पन्न थाय के असंज्ञी पंचेन्द्रिय तिर्यचयोनिकोथी आवी उत्पन्न थाय ! [उ०] हे गौतम! संज्ञी अने असंज्ञी बन्ने प्रकारना पंचेन्द्रिय तिर्यच योनिकोथी आवी उत्पन्न थाय.
पृथिवीका विक उत्पत्ति.
२९. [प्र० ] हे भगवन् ! जो ते असंज्ञी पंचेन्द्रिय तिर्यचयोनिकोथी आवी उत्पन्न थाय तो शुं जलचरोथी आवी उत्पन्न थाय के असशी तिच यावत्-पर्याप्ता के अपर्याप्ताथी आवी उत्पन्न थाय ? [उ०] हे गौतम! पर्याप्ता अने यावत् - अपर्याप्ताथी पण आवी उत्पन्न थाय.
३०. [प्र० ] है. भगवन् ! असंज्ञी पंचेन्द्रिय तिर्यंचयोनिक, जे पृथिवीकायिकमां उत्पन्न थवाने योग्य छे, ते केटला काळनी स्थितिबाळा पृथिवीकायिकोमा उत्पन्न थाय ! [उ०] हे गौतम ! ते जघन्य अन्तर्मुहूर्त अने उत्कृष्ट बाबीश हजार वर्षनी स्थितिवाळा पृथिवीकायिकोमा उत्पन्न थाय.
३१. [प्र० ] हे भगवन् ! ते असंज्ञी पंचेन्द्रिय तिर्यंचो एक समये केटला उत्पन्न थाय - इत्यादि जेम बेइन्द्रियना औधिक - सामान्य गमकमा जे वक्तव्यता कही छे ते वक्तव्यता अहिं कहेवी. पण विशेष ए के अहिं शरीरनी जघन्य अवगाहना अंगुलनो असंख्यातमो भाग अने उत्कृष्ट एक हजार योजन जेटली छे. तेओने पांच इन्द्रियो छे. स्थिति अने अनुबंध जघन्य अन्तर्मुहूर्त अने उत्कृष्ट पूर्वकोटीनो छे. बाकी बधुं पूर्वेकह्या प्रमाणे जाणवुं. भवनी अपेक्षाए जघन्य बे भव अने उत्कृष्ट आठ भव तथा काळनी अपेक्षाए जघन्य वे अन्तर्मुहूर्त अने उत्कृष्ट अठ्याशी हजार वर्ष अधिक चार पूर्वकोटी-एटलो काळ यावत्- गतिआगति करे. नवे गमकोमां भवनी अपेक्षाए जघन्य बे भव अने उत्कृष्ट आठ भव होय छे. अने काळनी अपेक्षाए उपयोगपूर्वक कायसंवेध कहेवो. पण विशेष एके वच्चेना त्रणे गमकोमां बेइन्द्रियना वच्चेना गमको पेठे जाणवुं. अने छेला त्रणे गमकोमां आना प्रथमना ऋण गमकोनी पेठे समजवुं. पण विशेष ए के स्थिति अने अनुबंध जघन्य तथा उत्कष्ट पूर्वकोटी होय छे. बाकी वधुं पूर्व प्रमाणे जाणवुं यावत्-नवमा गमकमां जघन्य पूर्वकोटी अधिक बावीश हजार वर्ष अने उत्कृष्ट चार पूर्वकोटी अधिक अव्याशी हजार वर्ष-एटलो काळ यावत्-गतिआगति करे ( ९ ).
Jain Education International
पृथिवीकायिका उत्पत्ति.
३२. [प्र० ] जो ते पृथिवीकायिक संज्ञी पंचेन्द्रिय तिर्यंचयोनिकोथी आवी उत्पन्न थाय तो शुं संख्याता वर्षना आयुषवाळा के असं संधी तिचनी १ ख्याता वर्षना आयुषवाळा संज्ञी पंचेन्द्रिय तियंचयोनिकोधी आवी उत्पन्न थाय ? [उ०] हे गौतम! ते संख्याता वर्षना आयुषवाळा तिर्यंचयोनिकोथी आवी उत्पन्न थाय पण असंख्याता वर्षना आयुषवाळा तिर्यंचयोनिकोथी आवी उत्पन्न न थाय.
पीकायिकमां उत्पत्ति..
२२ भ० सू०
For Private & Personal Use Only
परिमाणादि
www.jainelibrary.org