________________
१६८ श्रीरायचन्द्र-जिनागमसंग्रहे
शतक २४.-उद्देशक १२. २४. सो चेव अप्पणा जहन्नकालद्वितीओ जाओ, तस्स वि एस चेव वत्तवया तिसु वि गमएसु । नवरं इमाई सत्त णाणताई-१ सरीरोगाहणा जहा पुढविकाइयाणं । २णो सम्मदिट्ठी, मिच्छदिट्टी, णो सम्मामिच्छादिट्टी।३ दो अन्नाणा णियमं। ४ णो मणजोगी, णो वयजोगी, कायजोगी । ५ ठिती जहन्नेणं अंतोमुहुत्तं, उक्कोसेण वि अंतोमुहुत्तं । ६ अझवसाणा अपं. सत्था । ७ अणुबंधो जहा ठिती । संवेहो तहेव आदिल्लेसु दोसु गमपसु, तइयगमए भवादेसो तहेव अट्ट भवग्गहणाई। कालादेसेणं जहन्नेणं बावीसं वाससहस्साई अंतोमुहुत्तमम्भहियाई, उकोसेणं अट्ठासीति वाससहस्साई चडाई अंतोमहत्तेहि अब्भहियाई ६।
२५. सो चेव अप्पणा उक्कोसकालद्वितीओ जाओ, एयस्स वि ओहियगमगसरिसा तिनि गमगा भाणियथा । नवरं तिसु वि गमएसु ठिती जहन्नेणं वारस संवच्छराई, उक्कोसेण वि बारस संवच्छराई । एवं अणुबंधो वि । भवादेसेणं जहनेणं दो भवग्गहणाई. उन्कोसेणं अट्ट भवग्गहणाई । कालादेसेणं उवजुंजिऊण भाणियवं, जाव-णवमे गमए जहन्नेणं बावीसं वाससहस्साई बारसहिं संवच्छरेहिं अमहियाई, उक्कोसेणं अट्रासीति वाससहस्साई अडयालीसाए संगच्छरेहिं थम्भहियाईएवतियं० ९।
२६. [प्र०] जइ तेइंदिपाहिंतो उववजंति०१ [उ०] एवं चेव नव गमगा भाणियवा, नवरं आदिल्लेसु तिसु वि गमएलु सरीरोगाहणा जहन्नेणं अंगुलस्स असंखेजइभाग, उक्कोसेणं तिन्नि गाउयाई । तिन्नि इंदियाई । ठिती जहनेणं अंतोमुहत्तं. उक्कोसेणं एगूणपन्नं राइंदियाई । तइयगमए कालादेसणं जहन्नेणं बावीसं वाससहस्साई अंतोमुहुत्तमभहियाई, उक्कोसेणं अटासीति वाससहस्साई छन्नउई राइंदियसयमभहियाई-एवतियं । मज्झिमा तिनि गमगा तहेव, पच्छिमा वि तिन्नि गमगा तहेव । नवरं ठिती जहन्नेणं एगूणपन्नं राइंदियाई, उक्कोसेण वि एगूणपन्नं राइंदियाई। संवेहो उवखंजिऊण भाणियचो ९ ।
२७. [प्र०] जइ चरिदिपहिंतो उववजंति ? [उ०] एवं चेव चउरिदियाण वि नव गमगा भाणियवा । नवरं एतेसु
जघन्य बेइन्द्रियनी २४. जो ते बेइन्द्रिय जघन्यकाळनी स्थितिवाळो होय अने ते पृथिवीकायिकमा उत्पन्न थाय तो तेने पण त्रणे गमकोमा पूर्वोक्त पृथिवीकायिकमां
वक्तव्यता कहेवी. पण अहिं आ सात विशेषता छे-१ *शरीरनुं प्रमाण पृथिवीकायिकोनी पेठे ( अंगुलना असंख्यातमा भागर्नु ) उत्पत्ति.
जाणवू, २ सम्यग्दृष्टि अने मिश्रदृष्टि नथी पण मिथ्यादृष्टि छे, ३ तेने अवश्य बे अज्ञान होय छे, ४ मनयोग के वचनयोग नथी, पण काययोग छ, ५ स्थिति जघन्य अने उत्कृष्ट अन्तर्मुहूर्तनी होय छे, ६ अध्यवसायो अप्रशस्त होय छे. ७ अनुबंध स्थितिनी पेठे जाणवो. तथा बीजा त्रिकना प्रथमना बे गमकोमा संवेध पण ते ज प्रमाणे जाणवो. 'त्रीजा गमकमां भवादेश ते ज प्रमाणे आठ भव सुधीनो जाणवो. अने कालादेशथी जघन्य अन्तर्मुहूर्त अधिक बावीश हजार वर्ष अने उत्कृष्ट चार अन्तर्मुहर्त अधिक अठ्याशी हजार वर्ष-एटलो
काळ यावत्-गमनागमन करे (४-५-६). उत्कृष्ट बेइन्द्रियनी
२५. जो ते बेइन्द्रिय पोते उत्कृष्टकाळनी स्थितिवाय होय अने पृथिवीकायिकमा उत्पन्न थाय तेने औधिक गमक समान त्रण " गमक कहेवा. पण विशेष ए के ए त्रण गमोमां स्थिति जघन्य अने उत्कृष्ट बार वर्षनी होय छे, अनुबंध पण ए ज प्रमाणे छे. भवादेशथी उत्पत्ति.
जघन्य वे भव अने उकृष्ट आठ भव तथा काळादेशथी विचारीने संवेध कहेवो. यावत्-नवमा गममा जघन्य बार वर्ष अधिक
बावीश हजार वर्ष, अने उत्कृष्ट अडतालीश वर्ष अविक अठ्याशी हजार वर्ष-एटलो काळ यावत्-गमनागमन करे (९). तेन्द्रियनी पृथिवी- २६. जो ते पृथिवीकायिको तेइन्द्रियोथी आवी उत्पन्न थाय तो तेने पण ए प्रमाणे नव गमको कहेवा. पण विशेष ए के प्रथकायिकमा उत्पत्ति. मना त्रणे गमकमां शरीरनुं प्रमाण जघन्य अंगुलना असंख्यातमां भागर्नु अने उत्कृष्ट त्रण गाउनु होय छे. त्रण इन्द्रियो होय छे. स्थिति
जघन्य अन्तर्मुहर्त अने उत्कृष्ट ओगणपचास रात्रिदिवसनी छे. त्रीजा गमकमां काळनी अपेक्षाए जघन्य अन्तर्मुहूर्त अधिक बावीश हजार वर्ष अने उत्कृष्ट एकसो छन्नुं रात्रिदिवस अधिक अठ्याशी हजार वर्ष-एटलो काळ यावत्-गमनागमन करे. बच्चेना त्रण गमको पण ते ज प्रमाणे जाणवा. छेल्ला त्रण गम पण एम ज जाणवा. पण विशेष ए के स्थिति जघन्य अने उत्कृष्ट ओगणपचास रात्रिदिवसनी छे अने संवेध विचारीने कहेवो (९).
२७. जो ते पृथिवीकायिको चउरिन्द्रियथी आवी उपजे तो तेने पण एज प्रमाणे नवे गमो कहेवा. परन्तु आ नीचेनी विशेषता वी कायिका - उत्पत्ति.
२४ * अहिं बेइन्द्रिय कनिष्ठ स्थितिवाळो होवाथी तेनुं शरीर अंगुलना असंख्यातमा भागनुं जाणवू. बळी तेओनी जघन्य स्थिति होवाथी तेमा साखादन सम्यग्दृष्टि उत्पन्न थतो नथी, तेथी त्यां सम्यग्दृष्टि नथी. तेम मिश्रदृष्टि पण नथी. केमके साखादन सम्यग्दृष्टि अजघन्य स्थितिवाळा बेइन्द्रियोमा उत्पन्न थाय छे.
अहिं बे अज्ञान का छे अने पूर्व ज्ञान अने अज्ञान वने कहेला छे. .योगद्वारमा जघन्य स्थितिवाळो होवाथी तेओने वचन योग होतो नथी, अने पूर्वना गमकमां वचन योग पण कहेलो छे. स्थिति अन्तर्मुहूर्तनी जाणवी, अने पूर्वना गममा बार बरसनी कही छे. पूर्वे प्रशस्त अने अप्रशस्त-एम बन्ने प्रकारना अध्यवसायो होय छे, पण अहिं अप्रशस्त अध्यवसायो होय छे. अनबन्ध तो स्थिति प्रमाणे जाणवो.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org.