________________
श्रीरायचन्द्र-जिनागमसंग्रहे
शतक ७.-उद्देशक ९.
महाशिला कंटक
संग्राम
४. [प्र०] णायमेयं अरया, सुयमेयं अरहया, विनायमेयं अरहया-महासिलाकंटए संगामे । महासिलाकंटए पं भंते ! संगामे वट्टमाणे के अइत्था, के पराजइत्था ? [उ०] गोयमा ! वजी विदेहपुत्ते जइत्था, नव मल्लई नव लेच्छई कासी-कोसलगा अटारस वि गणरायाणो पराजइत्था । तए णं से कोणिए राया महासिलाकंटकं संगामं उवट्टियं जाणित्ता कोडुंबियपुरिसे सहावेइ, सहावित्ता एवं वयासी-खिप्पामेव भो देवाणुप्पिया! उदाई हत्थिरायं पडिकप्पेह, हय-गय-रह-जोह-कलियं चाउरंगिर्णि सेणं सन्नाहेह, सन्नाहेत्ता मम एयमाणत्तियं खिप्पामेव पञ्चप्पिणह । तए णं ते कोडुबियपुरिसा कोणिएणं रना एवं वुत्ता समाणा हट्ट-तुटू-जाव अंजलिं कट्ट 'एवं सामी, तहत्ति' आणाए विणएणं वयणं पडिसुणंति, पडिसुणित्ता खिप्पामेव छेयायरियोवएसमतिकप्पणा-विकप्पेहिं सुनिउणेहिं एवं जहा उववाइए जाव भीमं संगामियं अउज्झं उदाई हत्थिरायं पडिकप्पेंति, हय-गय- जाव समाति, संनाहित्ता जेणेव कृणिए राया तेणेव उवागच्छंति, उवागच्छित्ता कर-यल- जाव कृणियस्स रन्नो तमाणत्तियं पञ्चप्पिगंति। तए णं से कृणिए राया जेणेव मजणघरं तेणेव उवागच्छति, उवागच्छित्ता मजणघरं अणुप्पविसइ, मजणघरं अणुप्पविसित्ता पहाए, कयवलिकम्मे, कयकोउय-मंगल-पायच्छित्ते, सवालंकारविभूसिए, सन्नद्ध-बद्ध-वम्मियकवए, उप्पीलियसरासणपट्टीए, पिणद्धगेवेज-विमलवरबचिधपट्टे, गहियाउहप्पहरणे, संकोरिंटमल्लदामेणं छत्तेणं धरिजमाणेणं चउचामरबालवीतियंगे, मंगलजयसद्दकयालोए एवं जहा उववाइए जाव उवागच्छित्ता उदाई हत्थिरायं दुरुढे । तए णं से कूणिए राया हारोत्थयसुकयरइयवच्छे जहा उववाइए जाव सेयवरचामराहिं उद्धृधमाणीहिं उद्धृवमाणीहिं हय-गय-रहपवरजोहफलियाए
४. [प्र०] अर्हते जाण्युं छे, अर्हते प्रत्यक्ष कयुं छे, अर्हते विशेषतः जाण्यु छे के महाशिलाकंटक नामे संग्राम छे. हे भगवन् । *महाशिलाकंटक संग्राम थतो हतो त्यारे कोण जीत्या अने कोण हार्या ? [उ०] हे गौतम ! वज्जी (इन्द्र) अने विदेहपुत्र (कूणिक) जीत्या, नव मल्लकी अने नव लेच्छकी जेओ काशी अने कोशलदेशना अढार गणराजाओ हता तेओ पराजय पाम्या. त्यार पछी-महाशिलाकंटक संग्राम विकुळ पछी-ते कूणिक राजा महाशिला कंटक नामे संग्राम उपस्थित थएलो जाणी पोताना कौटुम्बिक पुरुषोने बोलावे छे, बोलावीने तेओने एम कर्दा के हे देवानुप्रियो ! शीघ्र उदायि नामना पट्टहस्तीने तैयार करो, अने घोडा, हाथी, रथ अने योधाओथी युक्त चतुरंग सेनाने तैयार करो, तैयार करी मारी आज्ञा जल्दी पाठी आपो. त्यार बाद ते कूणिकना एम कहेबाथी ते कौटुम्बिक पुरुपो हृष्ट तुष्ट थइ यावत् अंजली करीने हे स्वामिन् ! ए प्रमाणे 'जेवी आज्ञा' एम कहीने आज्ञा अने विनय वडे वचननो स्वीकार करे छे. वचननो स्वीकार करीने कुशल आचार्योना उपदेश वडे तीक्ष्ण मतिकल्पनाना विकल्पोथी ओिपपातिकसूत्रमा कह्या प्रमाणे यावद् भयंकर अने जेनी साथे कोइ युद्ध न करी शके एवा उदायि नामना मुख्य हस्तीने तैयार करे छे; घोडा हाथी इत्यादिथी युक्त यावत् [चतुरंग सेनाने तैयार करे छे. ] ते सेनाने सज्ज करीने ज्यां कूणिकराजा छे त्यां तेओ आवे छे, आवीने करतल [जोडीने ] कूणिक राजाने ते आज्ञा पाछी आपे छे. त्यार बाद ते कूणिक राजा ज्यां स्नानगृह छे त्यां आवे छे, अने त्यां आवीने स्नानगृहमा प्रवेश करे छे, त्यां प्रवेश करी न्हाइ बलिकर्म (पूजा) करी प्रायश्चित्तरूप (विनोनो नाश करनार) कौतुक (मषीतिलकादि) अने मंगलो करी सर्वालंकारथी विभूपित थइ, सन्नद्ध बद्ध थइ बख्तरने धारण करी वाळेला धनुदंडने ग्रहण करी, डोकमा आभूषण पहेरी, उत्तमोत्तम चिह्नपट्ट बांधी, आयुध अने प्रहरणोने धारण करी, माथे धारण कराता कोरंटक पुष्पनी माळावाळा छत्र सहित, जेनु अंग चार चामरोना वाळ वडे वीजायलुं छे, जेना दर्शनधी मंगल अने जयशब्द थाय छे एयो (कूणिक) ओपपातिकसूत्रमा कह्या प्रमाणे यावत् आवीने उदायिनामे प्रधानहस्ती उपर चढ़यो. त्यार बाद हारवडे तेनुं वक्षःस्थळ ढंकागेलु होवाथी रति उत्पन्न करतो ओपपातिकसूत्रमा कह्या प्रमाणे वारंवार वीजाता श्वेत चामरो वडे यावत् घोडा, हाथी, रथ अने उत्तम योद्धाओथी युक्त चतुरंग सेनानी साथे परिवारयुक्त, महान् सुभटोना विस्तीर्ण समूहथी व्याप्त कूणिकराजा ज्या महाशिलाकंटक
१जयिस्था ख । २ सदावेई ख । ३ तेणेव उवागच्छइत्ता घ । गच्छह घ । ५ तेणेव उया-घ । ६ अणुपवि-घ। • सकोरंट-क।
४. * महाशिलाकंटक संग्रामनो संबन्ध आ प्रमाणे छे-चम्पानगरीमा कूणिक नामे राजा हतो, तेने हाल भने विहाल नामे बे नाना भाईओ हता, ते बने हमेशा सेचनक गन्धद्दस्ति उपर बेसी विलास करता, ते जोइने कूणिकराजनी पत्नी पद्मावतीए अदेखाइथी तेनी पासेथी ते हस्ती लइ लेवा माटे कूणिकने का. कणिके तेओनी पासे हस्तीनी मागणी करी. ते बन्ने भाइओ कूणिकना भयथी नासीने हस्ती अने परिवारसहित वैशाली नगरीमा पोतांना मामा चेटक राजानी पासे गया. कूणिके दूत मोकली ते वन्ने भाईओने सौंपी देवानी मागणी करी, परन्तु चेटकराजाए सौंपवानी ना कही. कूणिके कहेराव्यु के जो तुं ते बन्ने भाईओने न मोकल तो युद्ध करवा तैयार था. चेटकराजाए उत्तर आप्यो हुँ तयार छु. तेथी कूणिके पोताना कालादि दश भाईओने चेटकराजानी साथे युद्ध करवा बोलाव्या. आ बात जाणीने चेटकराजाए पण अढार गणराजाओने एकठा कर्या. युद्ध शरु थयु. चेटकराजाने एव॒ प्रत (नियम) हतुं ते दिवसमा एकवार एक बाण फेंकता, परन्तु तेनुं बाण कदी निष्फळ जतुं नहोतुं. कूणिकना सैन्यनो दंडनायक काल नामे तेनो भाइ हतो, ते युद्ध करता चेटकराजानी पासे गयो. चेटके तेने एक बाण वडे पाज्यो, कूणिकनुं सैन्य नाडं, बन्ने सन्यो पोताने स्थाने गया. दश दिवसमां चेटकराजाए कूणिकना कालादि दश भाईओनो नाश कयों. अगिआरमे दिवसे कूणिके चेटकने जितवा माटे देवर्नु आराधन करवा अष्टम (प्रण उपवास) तप क्यु तेथी शक अने चमरेन्द्र आव्या. शके कर्यु के चेटक परमश्रावक छे तेथी तेने हुं मारीश नहि, पण तारं रक्षण फरीश. तेथी ते शके कणिकर्नु रक्षण करवा सारु बनना जेवू अमेद्य कवच कर्यु अनें चम रेन्द्रे बे संग्राम विकुळ-महाशिलाकंटक अने रथमुशल संप्राम. जुओ-(भ. टी. प. ३१६.)
जुओ (औप. प. ६२-१). जुओ (औप. प. ६६-२.) 1 जुओ (औप० प. ७२-१)
www.jainelibrary.org
Jain Education International
For Private & Personal Use Only