________________
श्री. श्री वाक्यर पि महावीर शेन क
शतक ७.–उद्देशक १.
भगवत्सुधर्मस्वामिप्रणीत भगवतीसूत्र.
१८. [प्र० ] अणगारस्स णं भंते । अणाउत्तं गच्छमाणस्स वा, चिट्ठमाणस्स वा, निसीयमाणस्स वा, तुयट्टमाणस्स था, अणाउतं वेत्थं पडिग्गहं कंबलं पायपुंछणं गेण्हमाणस्स वा, निक्खिवमाणस्स वा तस्स णं भंते! किं इरियावहिया किरिया कज्जइ, संपराइया किरिया कजइ ? [अ०] गोयमा ! नो इरियावहिया किरिया कज्जइ, संपराइया किरिया कज्जइ । [प्र०] से केणट्टेणं ? [अ०] गोयमा ! जस्स णं कोह- माण- माया लोभा वोच्छिन्ना भवन्ति तस्स णं इरियावहिया किरिया कज्जइ, नो संपराइया किरिया कज, जस्स णं कोह-माण- माया-लोभा अवोच्छिन्ना भवन्ति तस्स णं संपराइया किरिया कज्जर, नो इरियावहिया किरिया कज्जर; अहासुतं रीयमाणस्स इरियावहिया किरिया कज्जर, उस्तुत्तं रीयमाणस्स संपराइया किरिया कज्जर से णं उस्स्रुत्तमेव रियति से तेणट्टेणं ।
५
१९. [प्र०] अह भंते ! सइंगालस्स, सधूमस्स, संजोयणादोसदुट्ठस्स पाण- भोयणस्स के अट्ठे पन्नत्ते ? [उ०] गोयमा ! जेणं निग्गंथे वा निग्गंथी वा फासु-एसणिजं असण- पाण- खाइम - साइमं पेंडिग्गाहेत्ता मुच्छिए, गिद्धे, गढिए, अज्झोववन्ने आहारं आहारेति, एस णं गोयमा ! सइंगाले पाण-भोयणे । जे णं निग्गंथे वा, निग्गंथी वा फासु-एसणिजं असण- पाण- खाइमसाइमं डिग्गाहिता महया अप्पत्तियं कोहकिलामं करेमाणे आहारं आहारेद, एस णं गोयमा ! सधूमे पाण-भोयणे । जेणं निग्गंथे वा जाव पडिग्गाहेत्ता गुणुप्पायणहेउ अन्नदव्वेणं सद्धि संजोएत्ता आहारं आहारे, एस णं गोयमा ! संजोयणादोसदुट्ठे पाण-भोयणे । एस णं गोयमा ! सइंगालस्स, सधूमस्स, संजोयणादोसदुट्ठस्स पाण-भोयणस्स अट्ठे पन्नत्ते ।
मे
२०. [प्र०] अह भंते ! वीर्तिगालस्स, वीयधूमस्स, संजोयणादोसविप्पमुक्कस्स पाण-भोयणस्स के अट्ठे पण्णत्ते ? [30] गोयमा ! जेणं निग्गंथे वा जाव पडिग्गाहेत्ता अमुच्छिए जाव आहारेति, एस णं गोयमा ! वीर्तिगाले पाण-भोयणे । जे गं निग्गंथे निग्गंथी वा जाव पडिग्गाहेत्ता णो महयाअप्पत्तियं जाव आहारेइ, एस णं गोयमा ! वीयधूमे पाण-भोयणे । जेणं निग्गंथे निग्गंधी वा जाव पडिग्गाद्देत्ता जहा लद्धं तहा आहारं आहारेद, एस णं गोयमा ! संजोयणादोसविप्पमुक्के पाणभो । एस णं गोयमा ! वीर्तिगालस्स, वीयधूमस्स, संजोयणादोसविप्पमुक्कस्स पाण-भोयणस्स अट्ठे पन्नत्ते ।
२१. [प्र०] अह भंते! खेत्तातिकंतस्स, कालातिक्कतस्स, मग्गातिकंतस्स, पमाणातिकंतस्स पाण-भोयणस्स के अट्ठे पन्नन्ते ? [30] गोयमा ! जेणं निग्गंथे वा निग्गंधी वा फासु-एसणिजं असण- पाण- खाइम - साइमं अणुग्गए सुरिए पडिग्गाहेत्ता
१८. [प्र०] हे भगवन् ! उपयोग ( आत्मजागृति, सावधानता ) शिवाय गमन करता, उभा रहेता, बेसता अने सूता, तेमज उपयोग ऐर्यापथिकी अने शिवाय वस्त्र, · पात्र, काम्बल अने पादप्रच्छनक (रजोहरण ) ने ग्रहण करता ने मुकता अनगार (साधु) ने हे भगवन् ! ऐर्यापथिकी क्रिया सां परायिकी किया. लागे के सांपरायिकी क्रिया लागे ? [अ०] हे गौतम! ऐर्यापथिकी क्रिया न लागे, पण सांपरायिकी क्रिया लागे. [प्र० ] हे भगवन् ! शा हेतुथी ! [ उ० ] हे गौतम! जेना क्रोध, मान, माया अने लोभ व्युच्छिन्न-क्षीण थया छे तेने ऐर्यापथिकी क्रिया लागे छे, पण सांपरायिकी क्रिया लागती नथी. जेना क्रोध, मान, माया अने लोभ व्युच्छिन्न थया नथी तेने सांपरायिकी क्रिया लागे छे, पण ऐर्यापथिकी क्रिया लागती नथी. सूत्र अनुसारे वर्तता साधुने ऐर्यापथिकी क्रिया लागे छे, अने सूत्रविरुद्ध वर्तनारने सांपरायिकी क्रिया लागे छे, ते [ उपयोग रहित साधु ] सूत्र विरुद्ध वर्ते छे ते माटे हे गौतम! [तेने सांपरायिकी क्रिया लागे छे..]
१९. [प्र०] हे भगवन् ! अंगारदोषसहित, धूमदोषसहित अने संयोजनादोष वडे दुष्ट पानभोजननो शो अर्थ कह्यो छे ? [उ०] हे सदोष पानभोजनगौतम ! कोइ निर्ग्रन्थ-साधु या साध्वी प्रासुक अने एषणीय अशन, पान, खादिम अने खादिम आहारने ग्रहण करी मूच्छित, गृद्ध, प्रथित अने आसक्त थइने आहार करे तो हे गौतम! ए अंगारदोषसहित पानभोजन कहेवाय. वळी जे कोइ साधु या साध्वी प्रासुक एषणीय अशन, पान, खादिम अने खादिम आहारने ग्रहण करी अत्यंत अप्रीतिपूर्वक क्रोधथी खिन्न थइने आहार करे तो हे गौतम! ए धूमदोषसहित पानभोजन कहेवाय. कोइ साधु या साध्वी यावत् [ आहारने ] ग्रहण करीने गुण (खाद ) उत्पन्न करवा माटे वीजा पदार्थ साथै संयोग करीने आहार करे तो हे गौतम ! ए संयोजनादोष वडे दुष्ट पानभोजन कहेबाय. हे गौतम! ए प्रकारे अंगारदोष, धूमदोष अने संयोजनादोषथी दुष्ट पानभोजननो अर्थ कह्यो.
२०. [प्र०] हे भगवन्! हवे अंगारदोषरहित, धूमदोषरहित अने संयोजनादोषरहित पानभोजननो शो अर्थ कह्यो छे ? [उ०] हे गौतम! निदॉप पानभोजनजे कोई निर्ग्रन्थ [के निर्ग्रन्थी] यावत् [ आहारने ] ग्रहण करीने मूर्च्छारहित यावत् आहार करे, ते हे गौतम! अंगारदोषरहित पानभोजन कवाय बळी जे कोइ निर्ग्रन्थ के निर्ग्रन्थी यावत् ग्रहण करीने अत्यन्त अप्रीतिपूर्वक यावत् आहार न करे, हे गौतम! ए धूमदोषरहित पानभोजन कहेवाय. जे कोइ निर्ग्रन्थ के निर्ग्रन्थी यावत् ग्रहण करीने जेवो प्राप्त थाय तेवोज आहार करे [परन्तु खाद माटे बीजा साथै संयोग न करें], हे गौतम! ए संयोजनादोषरहित पानभोजन कहेवाय. आ अंगारदोषरहित, धूमदोपरहित अने संयोजनादोषरहित पानभोजननो अर्थ कह्यो छे. २१. [प्र० ] हे भगवन् ! हवे क्षेत्रातिक्रान्त, कालातिक्रान्त, मार्गातिक्रान्त अने प्रमाणातिक्रान्त पानभोजननो शो अर्थ कह्यो छे ? [उ०] हे गौतम! कोइ साधु या साध्वी प्रासुक अने एप्रणीय अशन, पान, खादिम अने खादिम आहारने सूर्य उग्या पहेला ग्रहण करी सूर्य १ वच्छं ख । २ विच्छिना ख । ३ संपरायकिरिया घ । 'पडिग्गाहेता, पढिगाहेता, पडिग्गाहिता, पडिगाहिता, परित्ता, Jain Educat डिराता पढिग्गहित्ता, पडिगहित्ता' इत्येवं विकल्पात्मकानि बहुशो रूपाणि उपलभ्यन्ते । अप्पत्तियको छ। - एसणिजेणं ख ।
क्षेत्रातिक्रान्तादि पानभोजन.
www.jainelibrary.org