________________
शतक ९.-उद्देशक ३१. भगवत्सुधर्मस्वामिप्रणीत भगवतीसूत्र.
१३१ १. प्र० असोचा णं भंते ! केवलिस्त वा जाव तप्पक्खियउवासियाए वा केवलनाणं उप्पाडेजा? उ.1 एवं चेव, नवरं केवलनाणावरणिजाणं कम्माणं खए. भाणियवे, सेसं तं चेव से तेणटेणं गोयना! एवं वुच्चइ-जाव केवलणाणं उप्पाडेजा।
१०. [प्र०] असोच्चा णं भंते! केवलिस्स वा जाव तप्पक्खियउवासियाए वा केवलिपन्नत्तं धम्मं लभेजा सवणयाए, केवलं योहिं बुज्झेजा, केवलं मुंडे भवित्ता अगाराओ अणगारियं पचएजा, केवलं बंभचेरवासं आवसेजा, केवलेणं संजमेणं संजमेजा, केवलेणं संवरेणं संवरेजा, केवलं आभिणिबोहियनाणं उप्पाडेजा; जाव केवलं मणपजवनाणं उप्पाडेजा, केवलनाणं उप्पाडेजा? [उ०] गोयमा! असोच्चा णं केवलिस्स वा जाव उवासियाए वा अत्थेगतिए केवलिपन्नत्तं धम्म लभेजा संवणयाए, अत्यंगतिए केवलिपन्नतं धम्मं नो लभेजा सवणयाए; अत्थेगइए केवलं बोहिं बुज्झेजा, अत्थेगतिए केवलं बोहिं णो वज्झेजा; अत्थेगतिए केवलं मुंडे भवित्ता अगाराओ अणगारियं पवएजा, अत्थेगतिए जाव नो पचएजा; अत्यैगतिए केवलं वंभचेरवासं आवसेजा, अत्थेगतिए केवलं बंभचेरवासं नो आवसेजा; अत्थेगतिए केवलेणं संजमेणं संजमेजा, अत्थेगतिए केवलेणं संजमेणं नो संजमेजा; एवं संवरेण वि; अत्थेगतिए केवलं आभिणिबोहियनाणं उप्पाडेजा, अत्थेगतिए जाव नो उप्पाडेजा; एवं जाव भणपजवणाणं, अत्थेगतिए केवलनाणं उप्पाडेजा, अत्थेगतिए केवलनाणं नो उप्पाडेजा। प्र० से केणट्रेणं भंते ! एवं वुच्चइ-असोचा णं तं चेव जाव अत्थेगतिए केवलनाणं नो उप्पाडेजा ? [उ.] गोयमा! जस्स णं णाणावरणिजाणं कमाणं खओवसमे नो कडे भवइ, जस्स णं दरिसणावरणिजाणं कम्माणं खओवसमे नो कडे भवइ, जस्स णं धम्मतराइयाणं कम्माणं खओवसमे नो कडे भवइ, एवं चरित्तावरणिजाणं, जयणावरणिजाणं, अज्झवसाणावरणिजाणं, आभिणिबोहियणाणावरणिजाणं, जाव मणपजवनाणावरणिजाणं कम्माणं खओवसमे नो कडे भवइ; जस्स णं केवलणाणावरणिजाणं जाव खए नो कडे भवइ से णं असोच्चा केवलिस्स वा जाव केवलिपन्नत्तं धम्मं नो लभेज सवणयाए, केवलं वोहिं नो वुझेजा, जाव केवलनाणं नो उप्पाडेजा। जस्स णं नाणावरणिजाणं कम्माणं खओवसमे कडे भवति, जस्स णं दरिसणावरणिजाणं कम्माणं खओवसमे कडे भवइ, जस्स णं धम्मंतराइयाणं, एवं जाव जस्स णं केवलणाणावरणिजाणं कम्माणं खए कडे भवइ से णं असोचा केवलिस्स वा जाव केवलिपन्नत्तं धम्मं लभेजा सवणयाए, केवलं वोहि बुझेजा, जाव केवलनाणं उप्पाडेजा।
९. [प्र०] हे भगवन् ! केवली पासेथी के यावत् तेना पक्षनी उपासिका पासेथी [ सांभळ्या विना कोइ जीव ] केवलज्ञानने उत्पन्न केलशान. करी शके ? [उ०] पूर्वनी पेठे जाणवू, परन्तु अहीं 'केवलज्ञानावरणीय कर्मोनो क्षय' कहेवो. बाकी बर्षा पूर्वनी पेठे जाणवू. माटे हे गौतम ! ते हेतुथी एम कडुं छे के 'यावत् केवलज्ञानने पण उत्पन्न करी शके.'
१०. [प्र०] हे भगवन् ! केवली पासेथी के यावत् तेना पक्षनी उपासिका पासेथी सांभळ्या विना पण शुं कोइ जीव केवलज्ञानीए धर्मवोध, शुद्धसम्यकहेला धर्मने श्रवण करे-जाणे, शुद्ध सम्यक्त्वनो अनुभव करे, मुंड थइने अगारवास त्यजी शुद्ध अनगारिकपणाने स्वीकारे, शुद्ध ब्रह्म- कवनो अनुभव
बनेरे. चर्यवासने धारण करे, शुद्ध संयमवडे संयमयतना-करे, शुद्ध संवरवडे संवर-आस्रवनो रोध-करे, शुद्ध आभिनिबोधिकज्ञान उत्पन्न करे, यावत् शुद्ध मनःपर्यवज्ञान उत्पन्न करे अने शुद्ध केवलज्ञान उत्पन्न करे? [उ०] हे गौतम ! केवली पासेथी यावत् तेनी उपासिका पासेथी सांभळ्या विना पण कोइ जीव केवलज्ञानीए कहेला धर्मने जाणे अने कोइ जीव केवलिए कहेला धर्मने न जाणे, कोइ जीव शुद्ध सम्यक्त्वनो अनुभव करे अने कोइ जीव शुद्ध सम्यक्त्वनो अनुभव न करे; कोइ जीव मुंड थइने आगारवास त्यजी शुद्ध अनगारपणुं स्वीकारे अने कोई जीव न स्वीकारे; कोइ जीव शुद्ध ब्रह्मचर्यवासने धारण करे अने कोइ जीव शुद्ध ब्रह्मचर्यवासने धारण न करे; कोइ जीव शुद्ध संयम वडे संयमयतना करे अने कोइ जीव शुद्ध संयमवडे संयम न करे; ए प्रमाणे संवरने विषे पण जाणवू; कोइ जीव शुद्ध आभिनिवोधिकज्ञानने उत्पन्न करे अने कोइ जीवं यावद् न उत्पन्न करे; ए प्रमाणे यावत् मनःपर्यवज्ञान सुधी जाणवू, कोइ जीव केवलज्ञान उपजावे अने कोइ केवल्यादिनुं वचन जीव केवलज्ञान न उपजावे. [प्र०] हे भगवन् ! ए प्रमाणे शा हेतुथी कहो छो के-'धर्मने सांभळ्या शिवाय ते प्रमाणे यावत् कोइ जीव को
सांभळ्या शिवाय केवलज्ञान न उत्पन्न करे ! [उ०] हे गौतम ! १ जे जीवे ज्ञानावरणीय कर्मोनो क्षयोपशम नथी कर्यो, २ जेणे दर्शनावरणीय कर्मोनो क्षयो- H करे तेनो हेतुपशम नथी कर्यो, ३ जेणे धर्मातरायिक कर्मोनो क्षयोपशम नथी कर्यो, ४ ए प्रमाणे चारित्रावरणीय कर्मोनो क्षयोपशम नथी कर्यो, ५ यतनावरणीय कर्मोनो क्षयोपशम नथी कों, ६ अध्यवसानावरणीय कर्मोनो क्षयोपशम नथी कर्यो, ७ आभिनिबोधिकज्ञानावरणीय कर्मोनो क्षयोपशम नथी कर्यो, यावत् १० मनःपर्यवज्ञानावरणीय कर्मोनो क्षयोपशम नथी कर्यो, अने ११ जेणे केवलज्ञानावरणीय कर्मोनो क्षय नथी कर्यो ते जीव केवलज्ञानी पासेथी यावत् सांभळ्या विना केवलज्ञानीए कहेला धर्मने सांभळवाने प्राप्त न करे, अर्थात् न जाणे, शुद्ध सम्यक्त्वनो अनुभव न करे, यावत् केवलज्ञानने न उत्पन्न करे. तथा जे जीवे ज्ञानावरणीय कर्मोनो क्षयोपशम को छे, जेणे दर्शनावरणीय कर्मोनो क्षयोपशम कर्यो छे, जेणे धर्मातरायिक कर्मोनो क्षयोपशम कर्यो छे, ए प्रमाणे यावत् जेणे केवलज्ञानावरणीय कर्मोनो क्षय कर्यो छे ते जीव केवली पासेथी यावत् सांभळ्या विना पण केवलिए कहेल धर्मने जाणे, शुद्ध सम्यक्त्वनो अनुभव करे अने यावत् केवलज्ञानने उत्पन्न करे.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org