Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 01

SR No.: 004640
Original Sutra Author: N/A
Author: Bechardas Doshi
Publisher: Dadar Aradhana Bhavan Jain Poshadhshala Trust
Total Pages: 372
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Agam, Canon, & agam_bhagwati
File Size: 15 MB

Page 79

५९
शतक १.-उद्देशक १.
भगवत्सुधर्मस्वामिप्रणीत भगवतीसूत्र. आहारैति, जाव लुक्खाई पि आहारेति. जाई फासओ कक्खडाइं पि आहारोति, ताई कि एगगुणकक्खडाई पि आहरोति ? जाव अनंतगणकक्खडाई पि आहारोंति ?. गोयमा! एगगुणकक्खडाई पि आहारैति, जाव अणंतगुणकक्खडाई पि आहारति. एवं अन वि फासा भणियब्वा, जाव अणंतगुणलुक्खाई पि आहारैति." जाई भंते । अनंतगुणलुक्खाइं आहारोत, ताई कि पढाई आहारैति। अपदाई आहारेंति ?. गोयमा ! पढाई आहारैति, नो अपुढाई आहारेति.' 'पुढाइंति आत्मप्रदेशस्पर्शवन्ति, तत् पुनरात्मप्रदेशस्पर्शनमवगाढक्षेत्राद बहिरपि भवति, अत उच्यते:-"जाई भते! पुट्ठाइं आहारति ताई कि ओगाढाई आहारोंति ? अणोगांढाइं आहारैति ? गोयमा ! ओगाढाई, नो अणोगाढाई." अवगाढानीति आत्मप्रदेशैः सह एकक्षेत्रावगाढानीत्यर्थः "जाई भते । ओगाढाई आहारेति ताई कि अणंतरोगाढाई आहारैति ? परंपरोगाढाई आहारैति ? गोयमा । अणंतरोगाढाई आहारैति. नो परंपरोगाढाई आहारेंति." अनन्तरावगाढानीति येषु प्रदेशेषु आत्मा अवगाढस्तेषु एव यान्यवगाढानि तान्यनन्तरावगाढानि, अन्तराऽभावेनावगाढत्वाद्. यानि च तदन्तरवर्तीनि तान्यवगाढसंबन्धात् परंपराऽवगाढानीति. "जाई भते । अणंतरोगाढाई आहारैति ताई कि अणई आहारेंति ? बायराई आहारैति ? गोयमा ! अणुइं पि आहारैति, बायराइं पि आहारेति." तत्राणुत्वं बादरत्वं चापेक्षिकं तेषामेवाहारयोग्यानां स्कन्धानां प्रदेशवृद्ध्यावृद्धानामवसेयम्. "जाई भते ! अणई पि आहारैति, बायराई पि आहारैति ताई कि उडुपि आहारैति ? एवं अहे वि? तिरियं पि.गोयमा । उड़े पि आहारेंति, एवं अहे वि, तिरियं पि."
१३. "भावधी-जेओ स्पर्शवाळा पुद्गलो छे तेओमा सामान्यमार्गणाने आश्रीने एक स्पर्शवाळा, बे स्पर्शवाळा तथा त्रण स्पर्शवाळा पुद्गलोनो आहार करता पुनलस्पर्शविचार नथी. कारण के एक स्पर्शवाळा पुद्गलोनो असंभव छे अने बे स्पर्शवाळा तथा ऋण स्पर्शवाळा पुद्गलो अल्पप्रदेशवाळा तथा सूक्ष्मपरिमाणवाळा होवाथी एकस्पीभाष. ग्रहणने अयोग्य छे. माटे चार स्पर्शवाळा यावत् आठ स्पर्शवाळा पुद्गलोनो आहार करे छे." कारण के तेओ बहुप्रदेशवाळा अने बादरपरिमाणवाळा होवाथी ग्रहणने योग्य छे. (तथा भावथी जेओ स्पर्शवाळा, पुद्गलो छे तेओमां) "विशेषमार्गणाने आश्रीने कठोर स्पर्शवाळा पुद्गलोनो पण आहार करे छे, यावत् लुखा स्पर्शवाळा पुद्गलोनो पण आहार करे छे. स्पर्शथी जे कर्कश स्पर्शवाळा पुद्गलोनो आहार करे छे, ते एकगुण कर्कश स्पर्शवाळा पुद्गलो (नो आहार करे) छे, के यावत् अनन्तगुण कर्कश स्पर्शवाळा पुद्गलो(नो आहार करे) छे ?. गौतम! एकगुण कर्कश स्पर्शवाळा पुद्गलो (नो पण आहार करे) छे, यावत् अनन्तगुण कर्कश स्पर्शवाळा पुद्गलो(नो आहार करे) छे. आ प्रमाणे आठे स्पर्शवाळा पुद्गलो कहेवा, यावत् अनन्तगुण लुखा स्पर्शवाळा पुद्गलोनो पण आहार करे छे. हे भगवन् ! जे अनन्तगुण लुखा स्पर्शवाळा पुद्गलोनो आहार करे छे, ते पुद्गलो स्पृष्ट समजवा के अस्पृष्ट! गौतम! स्पृष्ट पुद्गलोनो स्पृष्ट. आहार करे छे, परंतु अस्पृष्ट पुद्गलोनो नहीं." ['पुट्ठाई' ति स्पृष्ट आत्मप्रदेशनी साथे स्पर्शवाळा. ते आत्मप्रदेशचें स्पर्शन अवगाहक्षेत्रथी बहार पण थाय छे, माटे प्रश्न पूछे छे के, "हे भगवन् ! जे स्पृष्ट-आत्मप्रदेशनी साथे स्पर्शनवाळा-पुद्गलोनो आहार करे छे ते पुद्गलोने अवगाढ समजवा, के अवगाढ रहित है. गौतम! ते पुद्गलो अवगाढ छे. पण अवगाढ विनाना नथी." अवगाढ एटले आत्मप्रदेशनी साथे एक क्षेत्रमा मळेला. "हे भगवन्! अवगाह जे अवगाढ पुद्गलोनो आहार करे छे ते शुं अनन्तरावगाढ-आंतरा रहित अवगाढ पुद्गलो छे-के, परंपराए अवगाढ पुद्गलो छे?. गौतम! अनन्तर अवगाढ पुद्गलोनो आहार करे छे, परंतु परंपराए अवगाढ पुद्गलोनो आहार करता नथी." जे प्रदेशोमां आत्मा अवगाढ होय ते ज अनंतरावगाढ, प्रदेशोमा जे पुद्गलो अवगाढ होय तेओ आंतरा रहित अवगाढ होवाथी अनन्तर अवगाढ समजवा. अने जे पुद्गलो तेथी (आत्मावगाढ प्रदेशोथी)
आंतरावाळा होय तेओ अवगाढ पुद्गलोना संबंधथी परंपराए अवगाढ कहेवाय. "हे भगवन् ! जे अनन्तर अवगाढ पुद्गलोनो आहार करे छे ते परपंरावगाढ. (पुद्गलो) शुं अणु-सूक्ष्म-छे, के बादर छे ?. गौतम! अणु (पुद्गलो) नो पण आहार करे छे, तेम ज बादर (पुद्गलो) नो पण आहार करे छे." तेने विषे सूक्ष्म. बादर. अहीं अणुपणुं अने बादरपणुं आपेक्षिक अर्थात् अमुकनी अपेक्षाए अणु अने अमुकनी अपेक्षाए बादर एम समजवू. ते अणुपणुं अने बादरपणुं प्रदेशनी वृद्धिवडे वघेला आहार योग्य स्कंधोनुं ज समजवु: "भगवन्! जे अणु अथवा बादर पुद्गलोनो आहार करे ते शुं ऊर्ध्व, अधः के तिरछा उंचा. नीचा. पुद्गलो समजवा?. गौतम! ऊर्ध्व पुद्गलोनो पण आहार करे छे, एवी ज रीते अधः पुद्गलोनो, तेम ज तिरछा पुद्गलोनो पण आहार करे छे. तिरछा.
१४. "जाई भते ! उडु पि आहारेंति, अहे वि, तिरियं पि आहारेंति, ताई किं आई आहारैति ? मज्झे आहारोति ? पज्जवसाणे आहारैति ?. गोयमा ! तिविहा वि." अयमर्थः-आभोगनिर्वर्तितस्याहारस्यान्तर्मोहूर्तिकस्याऽऽदि-मध्या-वसानेषु सर्वत्राहारयन्तीति. "जाई भते । आई, मझे, अवसाणे वि आहारेति ताई किं सविसए आहारेंति ? अविसए आहारैति ?. गोयमा ! सविसए आहारेति, नो असिए आहारैति." तत्र स्वः खकीयो विषयः स्पृष्टाऽवगाढा-ऽनन्तरावगाढाख्यः खविषयस्तस्मिन्नाहारयन्ति. "जॉई भते !
१. प्र.छायाः-यानि भगवन् । स्पृष्टानि आहरन्ति तानि किमवगाढानि आहरन्ति, अनवगाढानि आहरन्ति ! गौतम ! अवगाढानि, न अनवगाढानि. २. यानि भगवन् । अवगाढानि आहरन्ति तानि किमनन्तरावगाढानि भाहरन्ति, परंपरावगाढानि आहरन्ति ! गौतम | अनन्तरावगाढानि आहरन्ति, नो परंपरावगाढानि आहरन्ति. ३. यानि भगवन् । अनन्तरावगाढानि आहरन्ति तानि किमणूनि आहरन्ति, बादराणि आहरन्ति ! गौतम | अणून्यपि आहरन्ति, बांदराण्यपि आहरन्ति. ४. यानि भगवन् ! अणून्यपि आहरन्ति, बादराण्यपि आहरन्ति तानि किमूर्वमपि आहरन्ति, एवमधोऽपि, तियेगपि ! गौतम । ऊर्यमपि आहरन्ति, एवमधोऽपि, तिर्यगपिः-अनु०
१. ऊर्य (उंचा) रहेला, अधः (नीचा) रहेला के तिरछा रहेला पुद्गलो समजवाः-अनु.
१. प्र.छायाः-यानि भगवन् ! ऊर्ध्वमपि आहरन्ति, अधोऽपि, तियंगपि आहरन्ति, तानि किमादावाहरन्ति, मध्ये आहरन्ति, पर्यवसाने आहरन्ति ? गौतम! त्रिविधान्यपि. २. यानिभगवन् ! आदी, मध्ये, अवसानेऽपि आहरन्ति, तानि कि ख विषये आहरन्ति, अविषये आहरन्ति ! गौतम | खविषये आहरन्ति, नो अविषये आहरन्ति. ३. यानि भगवन् । स्वविषये आहरन्ति, तानि किमाऽऽनुपूर्ध्याऽऽहरन्ति, अनानुपूर्योऽऽहरन्ति ! गौतम | आनुपूाऽऽहरन्ति, नो अनानुपूर्व्याऽऽहरन्तिः-अनु.