________________
शतक १.-उद्देशक ५
१४३
भगवत्सुधर्मस्वामिप्रणीत भगवतीसूत्र. पृथिवीकायिकादिआवास.
१६७. प्र० केवइया णं मंते ! पुढविकाईयावाससयसहस्सा १६७. प्र०-हे भगवम् ! पृथिवीकायिकोना. केटला लाख पत्रचा ?
- आवासो कडा छे ! १६७. उ०-गोयमा ! असंखेज्जा पुढविक्काइयावाससयस- १६७. उ०-हे गौतम ! पृथिवीकायिकोना असंख्येय लाख हस्सा पनत्ता, जाव-असंखिज्जा जोइसियविमाणावाससयसहस्सा आवासो कह्या छे. अने ए प्रमाणे यावत्-ज्योतिषिकोना असंख्येय पनत्ता..
लाख विमानावासो जाणवा. १६८.प्र०-सोहम्मे णं भंते ! कप्पे केवईया विमाणावासा १६८. प्र०—हे भगवन् ! सौधर्म कल्पमा केटला विमानापन्नता ?
वासो कह्या छे ! १६८. उ0-गोयमा ! बत्तीसं विमाणावाससयसहस्सा पनचा १६८. उ०—हे गौतम । त्यो बत्रीश लाख विमानावासो एवं:
कह्या छे. आ प्रमाणे:बत्तीस-ट्ठावीसा बारस-अट्ट-चउरो सयसहस्सा,
अनुक्रमे बत्रीश लाख, अट्ठावीश लाख, बार लाख, आठ लाख, पन्ना-चत्तालीसा छच्च सहस्सा सहस्सारे.
चार लाख, पचास हजार, चालीश हजार विमानावासो जाणवा. आणय-पाणयकप्पे चत्तारि सयाऽऽरण-चुए तिण्णि, अने छ हजार विमानावासो सहस्रार देवलोकमां छे. आनत अने सत्त विमाणसयाई चउसु वि एएसु कप्पेसु.। प्राणत कल्पमा चारसो, आरण अने अच्युतमा त्रणसो अर्थात् ए चार एक्कारसुत्तरं हेडिमेसु सत्तुत्तरं सयं च मज्झमए, कल्पोमां मळी सातसो विमानावासो छे. एकसोने अग्यार विमानावासो सयमेगं उवरिमए पंचेव अणुत्तरविमाणा.
नीचला-अधस्तन-मां, एकसोने सात वचला-मध्यम-मां तथा एकसो उपरना-उपरिमक-मां छे. अने अनुत्तर विमानो तो पांच ज छे.
स्थितिस्थान. ..
संगहोः-पुढवी द्विति-ओगाहण-सरीर-संघयणमेव संठाणे, संग्रहः-पृथिवी वगेरे जीवावासोमां स्थिति, अवगाहना, .. लेस्सा-दिट्ठी-णाणे जोगु-वओगे य दस द्वाणा. शरीर, संहनन, संस्थान, लेश्या, दृष्टि, ज्ञान, योग अने उपयोग ए
दश स्थान संबंधे विचारवानुं छे. १६९. प्र०-इमीसे णं भंते ! रयणप्पभाए पुढवीए तीसाए १६९. प्र०-हे भगवन् ! ए रत्नप्रभा पृथिवीना त्रीश लाख निरयावाससयसहस्सेसु एगमेगंसि निरयावासंसि नेरइयाणं केव- निरयावासोमांना एक एक निरयावासमा रहेनारा नैरयिकोना केटलां इया ठितिहाणा पन्नत्ता ?
स्थितिस्थानो कह्या छ अर्थात् एक एक निरयावासमा रहेनारा नैर
यिकोनी केटली केटली उमर कही छे ! १६९. उ०-गोयमा ! असंखेज्जा ठितिट्ठाणा पन्नत्ता, तं १६९. उ०—हे गौतम! तेओनां असंख्य स्थितिस्थानो जहा:-जहणिया ठिती समयाहिया, जहणिया ठिई समयाहियाः कयां छे. ते आ प्रमाणे:-ओछामा ओछी उमर दश हजार वर्षनी जाव-असंखेजसमयाहिया जहणिया ठिती. तप्पाउग्गुकोसिया छे ते एक समयाधिक, बे समयाधिक ए प्रमाणे यावत्-जघन्य
स्थिति असंख्येयसमयाधिक तथा तेने उचित उत्कृष्ट स्थिति पण ए प्रमाणे छे.
ठिती.
१. मूलच्छायाः-कियन्ति भगवन् ! पृथिवीकायिकावासशतसहस्राणि प्रज्ञप्तानि ? गौतम ! असंख्येयानि पृथिवीकायिकावासशतसहस्राणि प्रज्ञप्तानि, यावत्असंख्येयानि ज्योतिषिकविमानावासशतसहस्राणि प्रज्ञप्तानि. सौधर्मे भगवन् ! कल्पे कियन्तो विमानावासाः प्रज्ञप्ताः गौतम ! द्वात्रिंशद् विमानावासशतसहस्राणि प्रज्ञप्तानि. एवम्:-द्वात्रिंशद्-अष्टाविंशतिर्द्वादशा-2-चत्वारि शतसहस्राणि, पञ्चाशत्-चत्वारिंशत् पट् च सहस्राणि सहस्रारे, आनत-प्राणतकल्पे चत्वारि शतानि, आरणा-च्युते त्रीणि, सप्त विमानशतानि चतुर्वपि एतेषु कल्पेषु. एकादशोत्तरम्-अधस्तनेषु, सप्तोत्तरं शतं च मध्यमके, शतमेकम्उपरितने पंञ्च एव अनुत्तरविमानानिः-अनु.
२. मूलच्छायाः-पृथवीषु स्थिति-अवगाहना-शरीर-संहननमेव संस्थानम् , लेश्या-दृष्टि-ज्ञानं योगोपयोगी च दश स्थानानि, एतस्या भगवन् ! रत्नप्रमायाः पृथिव्यास्त्रिंशति निरयावासशतसहस्रेषु एकैकस्मिन् निरयावासे नैरयिकाणां कियन्ति स्थितिस्थानानि प्रज्ञप्तानि? गौतम! असंख्येयानि स्थितिस्थानानि प्रज्ञप्तानि, तद्यथाः-जधन्या स्थितिः समयाधिका, जघन्या स्थितिईिसमयाधिका; यावत्-असंख्येयसमयाधिका जघन्या स्थितिः. तत्प्रायोग्योत्कर्षका स्थितिः-अनु.
Jain Education international
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org