________________
शतक १. - उद्देश. २.
ते पमासंजया तेर्सिने दो किरियाओं कांति, तं जहा- आरंभिज, मायापत्तिमा तरयणं येते संजया से क्या तेसिं णं माइलाओ (आ 'दिमाओ ) तिणि फिरियाओ कांति, तं जहाः- आरंभिआ, परि ग्गहिआ, मायावतिआ. असंजयाणं चत्तारि किरियाओ कज्जतिःआरंभिया, परिन्गहिमा, मायापनिआ, अप्पच खाणपचया मिच्छा दिट्ठीणं पंचः- आरंभिआ, परिग्गहिआ, मायावत्तिआ, अप्पचक्खा - पपया, मिच्छादणचचिया सम्मामिच्छादिणं पंच
मगपत्तुधर्मस्वामिप्रणीत भगवतीसूत्र.
,
८. अणुस्सा जहा नेरइय'ति तथा वाच्या इति गम्यम्. 'भाग'ति नानात्वं भेदः पुनरयम् तत्र 'मणुस्सा णं मते सच्चे समाहारणा इत्यादि प्रश्नः 'गो इन समङ्गे' इत्यादि उत्तरम्, 'जाय दुनिहा मगुस्सा पचता. तं जहा:- महासरीरा व अप्पसरीरा व तत्थ णं जे ते महासरीरा ते बहुतराए पोग्गले आहारैति, एवं परिणार्मेति, उस्ससंति, नीससंति' इह स्थाने नारकसूत्रे 'अभिक्खणं आहारेति' इत्यधीतम् इह तु 'आह' इत्यधीयते महाशरीरा हि देवकुर्वादिमिथुनका, ते च कदाचिदेवाऽऽहारयन्ति कालिकाऽऽहारेण, "ममत्तस्स आहारो" ति वचनात् अस्यशरीरास्तु अभीक्ष्णम्, अत्यं च बालानां तथैव दर्शनात् संमूर्च्छिममनुष्याणाम् अल्पशरीराणामनवरतमाहारसंभवाय. यह पूर्वोत्पन्नानां शुद्धवर्णादि तत् तारुण्यात्, संमूर्णिमाऽपेक्षया वा इति. 'सरागसंजय'त्ति अक्षीणाऽनुपशान्तकषायाः. ‘वीअरागसंजय' त्ति उपशान्तकषायाः, क्षीणकषायाश्च. 'अकिरिय'त्ति वीतरागत्वेनाऽऽरम्भादीनामभावाद् अक्रिया: 'एगा मायावत्तिय'त्ति अप्रमत्तसंयतानाम् - एकैव मायाप्रत्यया, 'किरिया कज्जइ' त्ति क्रियते भवति, कदाचिदुड्डाहरक्षणप्रवृत्तानामक्षीणकषायत्वादिति. 'आरंभिय'त्ति प्रमत्तसंयतानां च 'सर्वः प्रमत्तयोग आरम्भ:' इति कृत्वा आरम्भिकी स्यात्, अक्षीणकषायत्वाच्च मायाप्रत्ययेति.
"
१०१ जेओ प्रमत्तसंपत के तेलोने वे कियाओ होय :-भारंभिकी अने भाषाप्रत्यया. तेमां जे संपतासंयत छे तेओने प्रथमनी प्रण किया कही छे, ते आ प्रमाणे : - आरंभिकी, पारिग्रहिकी अने मायाप्रत्यया तथा असंयतोने चार क्रियाओ होय छे:- आरंभिकी, पारिप्रहिकी, मायाप्रत्यया अने अप्रत्याख्यानप्रत्यया मिप्यादृष्टिओने तथा सभ्यरमिथ्यादृष्टिओने पांच क्रियाओ होय छे, ते आ प्रमाणे :- आरंभिकी, पारिप्रहिकी मायाप्रत्यया अप्रत्याख्यानप्रत्यया अने मिथ्यादर्शनप्रत्यया.
८. [माजानेच ] अर्थात् मनुष्यो नैरविकोनी पेठे 'देवा' ए गम्य डे. [ 'नागति] वळी तेमां मेद आहे ['मस्सा में भंते! सब्बे समाहारगा' ] इत्यादि प्रश्न छे. [ 'नो इमडे समड़े' ] इत्यादि उत्तर छे. मनुष्यों ने प्रकारना कथा है, ते आ प्रमाणेः मोटा शरीरवाळा अने नाना शरीरवाळा. तेमां जे मोटा शरीरवाळा छे ते घणा पुद्गलोनो आहार करे छे ए प्रमाणे यावत्-परिणमावे छे; उच्छ्वास ले छे अने निःश्वास ले छे, आ ठेकाणे नारकसूत्रमां 'वारंवार आहार करे छे' एम कबुं छे अने अहीं तो 'कदाचित् आहार करे छे' एम कहेवानुं छे. महाशरीरया मनुष्यो देवकुर्यादिना मिथुनको छे अने तेजो कदाचित् ज कवलाहारपूर्वक आहार करे छे, छे के:-"तेमोनो आहार अष्टम-श्रण दिवसपछी दोष हे" अल्प शरीरयाळा तो थोई खाप हे पण वारंवार साथ के कारण के तेज प्रमाने बालकोमा जोवामां आवे छे अने अल्प शरीरवाळा संमूर्तिम मनुष्योने पर निरंतर आहारनो संभव छे यही अहीं पूर्वोत्पन्न जीवो के शुभवर्णादि छे से सायमी अपेक्षाए अपना संमूर्छिमनी अपेक्षाए जागनुं ['सरागसंजय ति] सरागसंयत एरले जेमोना कपायो क्षीण थवा नमी तेम उपशांत थया नयी ते. [श्रीरागसंजय'त्ति ] जेओना कषायो उपशांत थया छे, अने जेओना कषायो क्षीण थया छे ते. [ 'अकिरिय'त्ति ] अक्रिय - क्रिया विनाना छे, कारण के, बीतराग होवाथी तेओने आरंभादिकनो अभाव छे. ['एगा मायाबतिय'त्ति ] अप्रमत्त संयतोने एक ज मायाप्रत्यया [ 'किरिया कजह'त्ति) किया होय छे, कारण के, कदाचित् उडाइना रक्षणमां प्रण पता होवाची तेओ अक्षीण कपाय छे. ['आरंभिय'त्ति ] 'बचो व प्रमत योग आरंभ हे मांटे प्रमत्तसंयतोने आरंभिकी क्रिया होय छे अने तेओना कषाय क्षीण न थएला होवाथी तेओने 'मायाप्रत्यया' क्रिया होय छे.
देव.
९६. पेणमंतर जोतिस पेमाणिआ जहा असुरकुमारा, नवरं पेयणाए णागतं मायिमिच्छादिट्ठीउपपचगा व अप्पवेयणतरा, अमायिसम्मदिट्ठीउववनगा य महावेयणातरागा भाणियव्वा जोतिस - -माणिया.
Jain Education International
९६. वानव्यंतर, ज्योतिषिक अने वैमानिक; ए बधा असुरकुमारोनी पेठे कहेवा. वेदनामां भेद छे, जे आ प्रमाणे छेज्योतिष्क अने वैमानिकोमां जे मायी मिध्यादृष्टि उत्पन्न थरला होय ते ओछी वेदनावाळा होय छे अने जे अमायी सम्यग्दृष्टि उत्पन्न थला होय ते मोटी वेदनावाळा होय छे, एम कहेवुं.
९. पाणमंतर जोतिस मागिया जहा असुरकुमार वि तत्र शरीरस्याऽयत्व महत्त्व वावगाहनाऽनुसारेणाऽवसेवे तथा वेदनायाम्असुरकुमाराः 'सचिभूया य, असविभूया य सचिभूया महानेवणा, असत्रिभूया अप्पवेवणा' इत्येवमधीताः व्यन्तराः अपि तथैवाऽप्येतन्याः,
-
१. प्र० छायाः अष्टमभक्तस्य आहारः- अनु०
१. मूलच्छायाः दानम्यन्तर-ज्योतिष्डवैमानिका धारकुमाराः नवरे वेदनायां नानात्वम्-मामिष्यारपत्रका अनवेदनकाः अमायिसम्बपुषपणकाथ महावेदनका ज्यिोतष्ठवैमानिकाः-अनु
2
For Private & Personal Use Only
मनुष्य दियेपूर्वी पेठे विचार अने
पिशिता
www.jainelibrary.org.