________________
૨૫૦ ]
દર્શન અને ચિંતન (૨) દીર્ધતપસ્વી એક વાર વિચરતા (૨) એક વાર વનમાં નદીકિનારે
વિચરતા રસ્તામાં ગેવાળ નન્દ વગેરે બધા ગેપ સૂતા બાળકોની ના છતાં જાણી જોઈ હતા. તે વખતે એક પ્રચણ્ડ એક એવા સ્થાનમાં ધ્યાન ધરી અજગર આવ્યો કે જે ઊભા રહ્યા હતા કે જ્યાં પૂર્વ વિદ્યાધરના પૂર્વજન્મમાં પોતાના જન્મના મુનિપદ વખતે ક્રોધ
રૂપના અભિમાનથી મુનિને શાપ. કરી મરી જવાથી સર્પરૂપે મળતાં અભિમાનના પરિણામજન્મી એક દૃષ્ટિવિષ ચડકૌશિક રૂપે સર્પની આ નીચ યોનિમાં સાપ રહેતા અને પિતાના જન્મ્યા હતા. તેણે નન્દને પગ ઝેરથી સૌને ભસ્મસાત કરત. 2. બીજા બધા ગોવાળ એ સાપે એ તપસ્વીને પણ
બાળકને સર્પના મુખમાંથી પિતાના દૃષ્ટિવિષથી દાહવા એ પગ છોડાવવાનો પ્રયત્ન પ્રયત્ન કર્યો. એમાં નિષ્ફળ જતાં નિષ્ફળ ગયો ત્યારે છેવટે કૃષ્ણ એણે અનેક ડંખ માર્યા. એમાં આવી પિતાના ચરણથી એ પણ જ્યારે નિષ્ફળ ગયા ત્યારે સર્પને સ્પર્શ કર્યો. સ્પર્શ થતાં ચડકૌશિક સપને રેપ કાંઈક વેંત એ સર્ષ પિતાનું રૂપ છોડી શ અને એ તારવીનું મૂળ વિદ્યાધરના સુંદર રૂપમાં સૌમ્યરૂપ નિહાળી ચિત્તવૃત્તિ ફેરવાઈ ગયે. ભક્તવત્સલ કરતાં જાતિસ્મરણ જ્ઞાન પામે. કૃષ્ણના ચરણસ્પર્શથી ઉદ્ધાર અને ધર્મ આરાધી દેવલોકમાં પામેલ એ સુદર્શન નામને ગયો.
વિદ્યાધર કૃષ્ણની સ્તુતિ કરી -ત્રિષષ્ટિશલાકાપુરુષચરિત્ર, પર્વ વિદ્યાધરલમાં સ્વસ્થાને ગયે.
૧૦, સર્ગ કે જે, –ભાગવત, દશમ સ્કન્ધ, પૃ. ૩૮-૪૦.
અ. ૩૪, શ્લે. પ-૧૫,
પૃ. ૯૧૭–૧૮. * આવી જ એક વાત બુદ્ધ વિશે જાતકનિદાનમાં છે. ઉદ્વેલામાં બુદ્ધ એક વાર ઉભુલકાય નામના પાંચસે શિષ્યવાળા જટિલની અગ્નિશાળામાં રાતવાસે રહ્યા,
જ્યાં એક ઉગ્ર આશીવિષ પ્રચડ સર્પ રહેતો. બુદ્ધે તે સપને જરા પણ ઈજા પહોંચાડવા સિવાય નિસ્તેજ કરી નાખવા ધ્યાન-સમાધિ આદરી. સર્ષે પણ પિતાનું તેજ પ્રગટાવ્યું. છેવટે બુદ્ધના તેજે સર્પતેજને પરાભવ કર્યો. સવારે બુદ્ધ એ જટિલને પિતે નિસ્તેજ કરેલ સર્પ બતાવ્યો. એ જોઈ એ જટિલ શિષ્ય સાથે બુદ્ધને ભક્ત થયે. આમ સદ્ધિપાદ કે બુદ્ધનું પ્રાતિહાર્ય–અતિશય વર્ણવેલ છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org