________________
શ્રીભગવતી-સાર આ વાત સાંભળી તથા તેને અંગીકાર કરી, પિલા શ્રમણનિર્ચ માકંદિપુત્ર પાસે આવ્યા અને તેમને વંદન કરી તેમની ક્ષમા માગવા લાગ્યા.
– શતક ૧૮, ઉ. ૩ ૮: જીવનાં મરણ, જન્મ અને મોક્ષ
મરણ ગૌતમ–હે ભગવન ! મરણ કેટલા પ્રકારનું છે?
ભ૦-–હે ગૌતમ! પાંચ પ્રકારનું છે; ૧. આવી ચિમરણ – એટલે વીચિ – તરંગની પેઠે પ્રતિસમય આયુષને ક્ષય થત જો તે. ૨. અવધિમરણ – એટલે કે એક વાર એક ગતિનું આયુષ ભોગવી, મરણ પામી, ફરી તે જ ગતિનું આયુષ ભવિષ્યમાં બાંધી, તથા ભોગવીને મરણ પામવું તે. ૩. આત્યંતિકમરણ એટલે કે પિતાની નરક આદિ ગતિના આયુષનો ક્ષય થતાં ફરી તેવું જ આયુષ્ય ભવિષ્યમાં ન બાંધે તે રીતે મરણ પામવું તે. ૪. બાલમરણ – એટલે કે અવિરતિવાળા પુરુષનું ભરણ ૫. અને પંડિતમરણ - એટલે કે સર્વવિરતિવાળા પુરુષનું મરણ.
ગૌ–હે ભગવન્! આવીચિમરણ આવી ચિમરણ શા માટે કહેવાય છે?
મહ–હે ગૌતમ ! નરકગતિમાં વર્તતા જીવે જે નિરયિક આયુષકર્મ બાંધ્યું છે, તે કર્મના અણુઓને તે આવીચિક – એટલે કે નિરંતર–પ્રતિસમય મરે છે–છોડે છે -માટે તે આવીચિક મરણ કહેવાય છે.
Jain Education International 2010_05
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
