________________
૬૮ કર્મસિદ્ધાન્ત : રૂપરેખા અને પ્રૌઢ ગ્રન્થ સમયનું એ જીવન્મુક્ત આત્માનું–સોગ કેવલીનું વર્તનચારિત્ર્ય આદર્શરૂપ હોય છે. આ ગુણસ્થાને રહેલા જીવના જ્ઞાનની કેઈ સીમા નથી તેમ એના સદવર્તનમાં કશી મણા નથી. તેમ છતાં શરીરરૂપ કેદખાનામાં આ આત્માને રહેવું પડે છે એટલે અંશે એની દશા નિરાકાર–અશરીરી બનેલા પરમાત્મા– મુતાત્માથી ઊતરતી ગણાય. આ સિદ્ધિ પણ તેરમા ગુણસ્થાનથી ચૌદમે જતાં વેંત પ્રાપ્ત થાય છે. એ આતેમેન્નતિનું અંતિમ અને અનન્ય પગથિયું છે. એ ગુણસ્થાનમાં તમામ પ્રકારની શારીરિક, વાચિક અને માનસિક પ્રવૃત્તિ–વેગેને ક્રમશઃ વિગ થાય અર્થાત્ એ સર્વેને અંતે આત્યંતિક અભાવ થાય. આથી તે આને “અગિ-કેવલી” ગુણસ્થાન કહે છે. આ પગથિયે આરૂઢ થયેલ ભવ્યાત્મા જેમ બારમે ગુણસ્થાને આરૂઢ થતાં રાગરૂપ અંજનથી સદાને માટે મુક્ત બન્યા હતા તેમ અહીં શરીરથી પણ–જન્મ ધારણ કરવાની ઉપાધિથી પણ સદાને માટે મુક્ત બને છે. એ સચ્ચિદાનંદમય આત્માને નિરંજનતાની સાથે સાથે નિરાકારતા પણ પ્રાપ્ત થાય છે અને આ બે મહાવિભૂતિઓથી એને કેઈ જરા જેટલા યે સમય માટે છૂટા પાડી શકે તેમ નથી. આ આત્માને એને સાચે, સંપૂર્ણ અને સ્વતંત્ર આનંદ માણતાં કઈ રોકી શકે એમ નથી. એના સુખને કઈ જ નથી. એ સુખની પ્રાપ્તિ માટે જ આપણે આત્માનતિનાં પગથિયાં ચડવાને મરથ સેવીએ છીએ.
–અખંડ આનંદ ( વ. ૪, એ ૧૨ )
Jain Education International 2010_05 For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
