________________
પોસ્ટ ગ્રેજો
૧૮૯
જે ચાર પ્રકાર છે તે પૈકી ચોથા પ્રકારના નિરૂપણરૂપ છે. ગુણિમાં બીજા પુત્રનાં પહેલાં પાંચ વઘુનાં નામ છે તેમ જ કપગર્ડિ નામના ચોથા પાહુડનાં ૨૪ અણુઓગદાર (અનુગદ્વાર)નાં પણ નામ છે. આમ વેતાંબરીય કૃતિ પણ આ નામે પૂરાં પાડે છે.
૧૦૪મી ગાથામાં આ કૃતિને કમ્મપવાયરૂપ શ્રુતસાગરના નિયંદ તરીકે ઓળખાવી છે. અહીં “કમ્મપવાથી એ નામનું પુષ્ય ન સમજતાં ઉપર્યુક્ત કમ્મપડિ નામનું પાહુડ. સમજવાનું છે એમ ૧૦૬મી ગાથા વિચારતાં જણાય છે એટલે કમ્મપવાથી કમરની પ્રરૂપણથી યુક્ત એ અર્થ કરવાના છે. આમ આ કૃતિ પૂર્વધર ની હવાનું પ્રતીત થાય છે અને એ હિસાબે એના કર્તાને સમય વીરસંવત્ ૧૦૦૦ની અંદરનો મનાય. હું તે આને કમ્મપયડિ કરતાં યે ચેડાંક વર્ષો જેટલી પ્રાચીન ગણું છું એટલે એ હિસાબે તે આ વીરસંવત ૨૦૦ની લગભગની કૃતિ ગણાય,
કમ્મપયડિને વિકમની પાંચમી સદીની કૃતિ ગણવાનું વિદ્વાનું વલણ છે પણ મારી કલ્પના પ્રમાણે તે એ ઇ. સ.ની પહેલી સદી જેટલી તે પ્રાચીન છે. એ ગમે તે હે પણ કમ્મપયડિનું મહત્વ જોતાં ( એને આગામે દ્ધારકે પાલીતાણાના આગમ-મંદિરમાં શિલારૂઢ કરાવી એ વાત તે ગૌરવાસ્પદ છે જ) એને ભાષાષ્ટિએ અભ્યાસ થવે ઘટે એટલે કે વ્યાકરણ, શબ્દકોશ, શૈલી ઈત્યાદિ દષ્ટિએ એને
૧-૨. આ બાબત મેં મારા લેખ નામે “જૈન દર્શનનાં અનુગધારમાં વિચારી છે.
Jain Education International 2010_05 For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
