Shasana Prabhavaka Shraman Bhagwanto Part 1

SR No.: 004596
Original Sutra Author: N/A
Author: Nandlal B Devluk
Publisher: Arihant Prakashan
Publication Year: 1992
Total Pages: 722
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati & Articles
File Size: 47 MB

Page 545

શ્રમણભગવંતો
૨૫૧ જુદી વ્યાખ્યા કરી તેના અનેક અર્થો કહી બતાવ્યા. આથી પંડિત દેવધિને આશ્ચર્ય સાથે આનંદ થયો. રાજાને પણ પરમ આનંદ થયે.
પાટણમાં શેઠ થાઉંડે આચાર્યશ્રીના ઉપદેશથી શ્રી મહાવીર સ્વામીનું નૂતન જિનમંદિર બંધાવ્યું, જેની અંજનશલાકા અને પ્રતિષ્ઠા શ્રી દેવસૂરિના વરદ્ હસ્તે વિ. સં. ૧૧૭૯માં થઈ હતી. એ જ રીતે, ધોળકામાં પણ શેઠ ઉદયને બંધાવેલ શ્રી સીમંધરસ્વામીના જિનાલયની અંજનશલાકા અને પ્રતિષ્ઠા વિ. સં. ૧૧૭૫માં તેઓશ્રીના હસ્તે થઈ હતી, જે સ્થાન પછીથી ઉદાવસહી’ના નામે પ્રસિદ્ધિ પામ્યું.
ગુરુદેવના સ્વર્ગવાસ પછી શ્રી દેવસૂરિ વિહાર કરી નાગર પધાર્યા. ત્યાંના રાજા અરાજ ચૌહાણ તથા મસ્તવાદી દેવબોધિએ આચાર્યશ્રીનું ઉષ્માભેર સ્વાગત કર્યું. આચાર્ય શ્રી પાટણ આવી ગયા ત્યારે રાજા સિદ્ધરાજે શાકંભરી પર આક્રમણ કરી નાગરમાં પિતાની આજ્ઞા પ્રવર્તાવી હતી. શ્રી દેવસૂરિએ તે વર્ષે પાટણમાં ચાતુર્માસ ગળ્યું, અને બીજે વર્ષે કર્ણાવતીમાં ચાતુર્માસ વિતાવ્યું. તે સમયે કર્ણાટક નરેશન ગુરુ દિગંબરાચાર્ય વાદી કુમુદચંદ્રનું ચાતુર્માસ પણ કર્ણાવતીમાં હતું. તેમણે શ્રી દેવસૂરિ સાથે વાદ કરવાની ઈચ્છા પ્રગટ કરી. શ્રી દેવસૂરિએ પાટણની રાજસભામાં શાસ્ત્રાર્થ કરવાની સંમતિ આપી. ચાતુર્માસ પૂર્ણ થયે બંને પાટણ પધાર્યા. વાદી કુમુદચંદ્ર ત્યાંના ખજાનાના મંત્રી ગાંગિલ નાગર, શાસ્ત્રાર્થ સભાના ત્રણ કેશવ વગેરે સભ્ય અને નવા દર્શનવાળાઓને મળીને ધન અપાવી પિતાના પક્ષમાં લીધા. શેઠ થાહડ અને નાગદેવે આ વાત જાણી આચાર્ય દેવસૂરિને વિનંતિ કરી કે, “આપણે પણ ધનથી કામ લેવું જોઈએ. અમારું ધન ધર્મની રક્ષા માટે જ છે.” આચાર્યશ્રીએ હસીને ઉત્તર આપ્યું કે, “ધનથી માણસ ખરીદાય, વિજ્ય નહીં. વિજય તે વિદ્યાથી જ સંભવે ને શેભે.” આચાર્યશ્રીનું દઢ મનોબળ જાણી બંને શ્રેષ્ટિઓ નિશ્ચિત બની ગયા.
વિ. સં. ૧૧૮૧ના વૈશાખ સુદિ પૂર્ણિમાનો દિવસ શાસ્ત્રાર્થ માટે નક્કી થયું. બંને પક્ષોએ સ્વીકારેલ પ્રતિજ્ઞાપત્ર આ પ્રમાણે હતું : “આ શાસ્ત્રાર્થમાં જે દિગંબર હારે તે ગુજરાત છેડી દક્ષિણમાં ચાલ્યા જવું અને તાંબર હારે તે તેમણે પિતાની માન્યતા છોડી દિગંબર મતને સ્વીકાર કરે.”
શાસ્ત્રાર્થને પ્રારંભ થશે. દિગંબરાચાર્ય કુમુદચંદ્રના પક્ષે ત્રણ કેશવ પંડિતે જોડાયા હતા. શ્રી દેવસૂરિના પક્ષે શ્રી હેમચંદ્રસૂરિ, શ્રી યશોભદ્રસૂરિ, શ્રી જયસિંહસૂરિ તેમ જ કવિચકવતી શ્રીપાલ, કૈરવરાજ અને ભાનચંદ્ર વગેરે જોડાયા હતા. મહર્ષિ ઉત્સાહ, કલાનિધિ સાગર અને પ્રજ્ઞાભિરામ વગેરે રાજસભાના મુખ્ય સભાસદો હતા. હાર-જીતના મુદ્દામાં દિગંબરોને મત એ હતો કે, “કેવલજ્ઞાનવાળે આહાર ન કરે, વસ્ત્રધારી મોક્ષે જાય નહીં અને સ્ત્રી મિક્ષ સાધી ન શકે. જ્યારે તાંબરેને મત એ હતો કે, “કેવલજ્ઞાનવાળો પણ આહાર કરે, વસ્ત્રધારી પણ મેક્ષે જાય અને સ્ત્રી પણ મોક્ષ સાધી શકે.’ વાદી કુમુદચંદ્ર સ્વપક્ષ રજૂ કરતાં કહ્યું કે, “સ્ત્રી જૂઠ, કપટ, તુચ્છતા વગેરેનું ઘર છે, તેથી મોક્ષ માટે તે સર્વથા અગ્ય છે.”