________________
શ્રમણ છે. એમણે ‘વિસેસણવઈ’ રચી છે તે આ પ્રકારની રચના છે. વીરચંદ્રસૂરિના શિષ્ય દેવસૂરિએ સં. ૧૧૧૨માં ૩૩૪ ગાથા પ્રમાણ જીવાણુ સાસણ રચ્યું છે અને એને ર્સ્થાપક્ષવૃત્તિથી વિભૂષિત ક૨વામાં આવ્યું છે. એ પણ આ પ્રકારની કૃતિ ગણાય છે. નવાંગી ટીકાકાર અભયદેવસૂરિના શિષ્ય હરિશ્ચંદ્રગણિએ રચેલી પ્રશ્નપદ્ધતિ નોંધપાત્ર છે.
આગમકાળથી શરૂ થયેલી પ્રશ્નોત્તર શૈલીની કૃતિઓની પરંપરા જુજવા રૂપે અર્વાચીન કાળમાં દૃષ્ટિગોચર થાય છે. પ્રશ્નોત્તર સાહિત્યની વિવિધતામાં એક નવું પુસ્તક ‘સદ્ગતિ તમારા હાથમાં' પ્રાપ્ત થાય છે. ચાતુર્માસ અને શેષકાળમાં વ્યાખ્યાન દરમ્યાન શ્રોતાઓ ગુરૂ ભગવંતને પ્રશ્ન પૂછે છે. વ્યાખ્યાનમાં આવા પ્રશ્નોનો પ્રારંભ એક નવી રીતિનીતિ છે. આ પુસ્તકમાં પ્રવચન દરમ્યાન સભામાંથી શ્રોતાઓએ પૂછેલા પ્રશ્નોત્તરોનો સમાવેશ થયો છે તેમાં મુખ્યત્વે મનુષ્યજન્મ પ્રાપ્ત કરીને મોક્ષ કેવી રીતે મેળવવો તે અંગેના પ્રવચનના સંદર્ભમાં પ્રશ્નોત્તર સ્થાન પામ્યા છે. સુપ્રસિદ્ધ, પ્રવચનકાર પૂજ્ય ગણિવર્યશ્રી યુગભૂષણવિજયજીના પ્રવચનના અનુસંધાનમાં પ્રશ્નોત્તરનો સંચય છે. તેમાં પ્રશ્નકાર ‘સભા અને ઉત્તરદાતા મ.સા.' શબ્દ પ્રયોગ થયો છે.
પ્રશ્નોત્તર ગ્રંથોનું સંકલન ક૨વા માટે જૈન ધર્મના વિવિધ પ્રશ્નોત્તર ગ્રંથોનો આધાર લેવામાં આવ્યો છે. મૂળ ગ્રંથમાંથી કેટલાક પસંદ કરેલા પ્રશ્નોને સ્થાન આપવામાં આવ્યું છે. આ પ્રશ્નો માહિતીપ્રદ અને ક્રિયાવિધિની શુદ્ધિમાં માર્ગસૂચક છે. પ્રશ્નોત્તર સાહિત્યની વિચારસૃષ્ટિ માહિતી પ્રધાન હોવાની સાથે દાર્શનિક વિચારસૃષ્ટિને ગ્રહણ કરવા માટે પુનરાવર્તન (આવૃત્તિ) રૂપે પણ આધારભૂત સાધન બને છે. વળી તેનાથી જ્ઞાનનું દઢીકરણ થતાં તત્ત્વભૂત વિચારો આત્મસાત્ થાય છે જેનું અંતિમ લક્ષ્ય મુક્તિ છે. તેની સાધનામાં આ સાહિત્ય નવો પ્રાણ પૂરીને આધ્યાત્મિક પ્રગતિ સાધવામાં મહત્ત્વનું પ્રદાન કરે છે.
‘‘પ્રશ્નોત્તર ચત્વાદિંશત્ શતક'' ગ્રંથમાં ગચ્છભેદ અંગેના પ્રશ્નોનો
Jain Education International 2010_03
૯
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org