________________
૯૬ પ્રશ્ન ઉત્તર
૧, મનુષ્ય પુરૂષ ૨ અને દેવ પુરૂષ ૩, તિર્યગ્લોનિક પુરૂષ ત્રણ પ્રકારના હોય છે. જલચર, સ્થલચર અને ખેચર તિર્થગ્યોનિક પુરૂષ. જે પ્રમાણે તિર્યગ્લોનિક સ્ત્રિયોના ભેદો અને ઉપભેદો કહેવામાં આવ્યા છે. એ જ પ્રમાણે અહિયાં તિર્યગ્લોનિક પુરૂષોના ભેદો કહેવા જોઈએ. મનુષ્ય પુરૂષ ત્રણ પ્રકારના કહ્યાં છે. કર્મભૂમિજ, અકર્મભૂમિ, અંતરદ્વીપના. દેવ પુરૂષો ચાર પ્રકારના કહ્યાં છે. જે પ્રમાણે દેવિયોના ભેદો કહ્યાં છે એ જ પ્રમાણેના દેવપુરૂષોના ભેદો પણ કહી લેવા જોઈએ. સર્વાર્થ સિદ્ધ દેવપુરૂષ પર્યત આ પ્રમાણનો પાઠ કહેલ છે. હે ભગવન્! પુરૂષની સ્થિતિ કેટલા કાળની કહી છે? સ્થિતિ જઘન્યથી એક અંતમુહૂર્તની અને ઉત્કૃષ્ટથી તેત્રીસ સાગરોપમની છે. તિર્યંગ્યનિક પુરૂષોની અને મનુષ્યોની સ્થિતિ તેઓની સ્ત્રિયોની જે સ્થિતિ કહેલ છે, એ જ પ્રમાણની છે. અસુરકુમાર દેવપુરૂષોથી લઈએ સર્વાર્થસિદ્ધ વિમાનના દેવપુરૂષો પર્વતના દેવપુરૂષોની સ્થિતિ કથન પ્રજ્ઞાપના સૂત્રના ચોથા સ્થિતિપદમાં કહેલ છે તે પ્રમાણે જાણવું. હે ભગવન્! અન્ય તિર્થંકરોએ એવું કહ્યું છે કે એક જીવ એક સમયમાં બે ક્રિયાઓ કરે છે. એક સમ્યકત્વ ક્રિયા છે અને બીજી મિથ્યાત્વ ક્રિયા છે. જીવ જે સમયે સમ્યકત્વ ક્રિયા કરે છે, એ જ સમયે તે મિથ્યાત્વ ક્રિયા પણ કરે છે. જે સમયે તે મિથ્યાત્વક્રિયા કરે સમ્યકત્વ છે એ જ સમયે તે જીવાત્મા સમ્યકત્વ ક્રિયા પણ કરે છે. એ જ કારણે એક જીવ એક સમયમાં બે ક્રિયા હોય છે તો શું તેઓનું એ કથન યથાર્થ છે?
૯૭ પ્રશ્ન
(૯૩)
Jain Education International 2010_03
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
