________________
૬૪
સ્વાભાવિક હતું. સભ્ય અને વિનીત સમાજના પરિચયમાં રહેલ મનુષ્યને જેમ જંગલી મનુષ્યની રીતભાત ગમતી નથી, તેમ મહાવીર પ્રભુના અત્યંત પ્રૌઢ ચારિત્ર અને ઉત્કૃષ્ટ યોગના સંબંધમાં આવનાર ગોશાળાને, આ તાપસની એવી બાળતપસ્વિતા અભિમત ન થાય એ સ્વાભાવિક હતું. પરંતુ તેણે જે તુચ્છતાથી એ તાપસને સંબોધન કર્યું હતું તે તદ્દન અયોગ્ય હતું. તેણે અભિમાનપૂર્વક તેને પૂછ્યું “અરે તાપસ ! તું શું તત્ત્વ જાણે છે ? આ તારી લાંબી જટાને લીધે તું સ્ત્રી છે કે પુરુષ તે પણ સમજાતું નથી !” મહાવીરનો આટલો સહવાસ સેવ્યા પછી ગોશાળે જાણવું જોઈતું હતું કે, આમ સામાના વર્તન ઉપર હુમલો કરવાથી કાંઈ તે માણસ પોતાનું વર્તન છોડી દેતો નથી. પરંતુ ઊલટો તે પોતાના મૂળ વર્તનને બમણા જોરથી ચોંટી રહે છે. ગમે તેવી અનિકર વસ્તુ આપણે તેના હિત ખાતર સામા પાસેથી ખૂંચવી લેવા માંગીએ તો પણ તે મૂકતો નથી. એટલું જ નહીં, પણ આપણા તે ખૂંચવી લેવાના પ્રયત્નરૂપ વર્તનથી, આપણે આપણા ઈરાદાથી ઊલટું જ કાર્ય કરતા હોઈએ છીએ. અર્થાત્ ભવિષ્યમાં પણ તે મનુષ્ય પોતાના અનિષ્ટ આગ્રહને ત્યજી દે એવા સંભવો આપણે દૂર કરતા જઈએ છીએ. આપણા બળાત્કારથી માત્ર આપણે તેને તે વસ્તુને બમણા જોરથી વળગી રહેવાનું જ શિક્ષણ અજ્ઞાતપણે આપીએ છીએ. ગોશાળાના તાપસ પ્રત્યેના સંબોધનમાં તેનો ઈરાદો ગમે તેવો સાફ હોય, તો પણ મનુષ્ય પ્રકૃતિના ઉપરોક્ત
Jain Education International 2010_03
શ્રી મહાવીર
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
