________________
રોગ ન હતો. તે વારે હોલિને એકાંતે પૂછ્યું જે હે બાઈ ! સાચું કહે, તુજને શું છે? તે વારે હોલિકા બે હાથ જોડી ઢૂંઢાને પગે પડીને કહેવા લાગી જે મને કામપાલકુમર સાથે મેલાપ કરાવી આપો, નહીંતર મારા પ્રાણ છૂટી જશે. તે વારે ઢૂંઢાએ કામપાલની સાથે મેલાપ કરાવ્યો. પછી ઢૂંઢાની સાથે વિશ્વાસઘાત કરી ફાગણ શુદિ પૂનમની રાત્રે તેને સૂતી બાલીને પોતે બેહુ જણ નગરમાં છાનાં જઈ રહ્યાં. વલી કેટલેક કાલે શેઠને મલ્યાં. શેઠે પણ તેને પોતાને ઘેર રાખ્યાં છે. તેઓની આગતાસ્વાગતા કરે છે. તેજ હોલિકા પોતાના બાપને ઘેર કામપાલની સાથે હજી પણ વિષયસુખ ભોગવે છે. તે તમે ગામનાં લોક સર્વે નજરે જૂઓ છો.
હવે હું ઢૂંઢા તાપસણી અકામ નિર્જરાને યોગે શુભ ભાવથી મરણ પામીને વ્યંતર નિકાયમાં દેવીપણે ઉપની છું. તે દેવી હું ફરતી ફરતી જે વારે અહીં આવી, તે વારે આ નગરની ઉપર પ્રીતી ઉપની, દિલ લાગી રહ્યું. તે વારે અવધિજ્ઞાને કરી જોયું, તો મેં મારા પૂર્વલા ભવ દીઠા અને હોલિકાનાં કૃત્ય સર્વ જાણ્યાં. તે વારે ગુણની પછવાડે અવગુણ કરવા, એવી દુષ્ટ હોલિકા ઉપર મને રીસ ચડી, જે માટે મેં એનો વિયોગ મટાડ્યો, ભરતારનો સંયોગ કરાવી આપ્યો, એના પ્રાણ જતા હતા તે રાખ્યા, તો તેણેજ મને બોલી ભસ્મ કરી, તેથી એની ઉપર રોષ ચડ્યો. તથા બીજો વલી આ નગરનાં લોક મારી નિભ્રંછના કરતા હતાં અને ભિખ પણ આપતાં ન હતાં, તેના ઉપર પણ ક્રોધ ઉપન્યો, તેથી મેં મરકીના રોગનો ઉપદ્રવ કરચો, માટે તમે આજ પછી વર્ષોવર્ષ હોલિની નિભ્રંછના કરો, તથા જે નવા પુત્ર જન્મે, અને જેટલા નવા પરણે, તે સર્વ જન હોલિએ ‘ઢૂંઢણા' કરે (હોલિને દિવસે નાના છોકરાને પાટલા ઉપર બેસાડી તેની આગલ બીજા પાંચ પાંચ વર્ષના પાંચ છોકરા તેડી લાવીને તેના એક હાથમાં એકકો પાપડ આપે, અને બીજા હાથમાં લાકડાની તરવાર આપે, પછી તે છોકરો પાપડની ઉપર કાષ્ટની તરવાર મારતો જાય, અને ઢૂંઢો, ઢૂંઢો, એમ મુખથી કહેતો જાય) એ ‘ઢૂંઢણાની’ ચાલ માલવા તથા મારવાડ દેશમાં પ્રસિદ્ધ છે. એટલું મારું નામ રાખો.
એવી દેવીની વાણી સાંભલીને રાજાદિક સર્વ બોલ્યા, અમે તમારું વચન સત્ય કરીશું. તમારા કહેવા પ્રમાણે વર્ષોવર્ષ કરતા જઈશું. તે સાંભલી વ્યંતરી દેવી ખુશી થઈ, અને ફૂલોનો વરસાદ વરસાવ્યો, મરકીની શાંતિ કરી. લોક સહુ પોતપોતાને સ્થાનકે ગયાં. હવે હોલિકાનો સંબંધ મેલવે છે. મહા શુદિ પૂનમને દિવસે કામપાલ
૬૪
શ્રી હોલિકા
Jain Education International 2010_03 For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org