________________
ગુણમંજરીએ શુભ મને કરી ગુરુમુખે કાર્તિક સુદિ પંચમીનું તપ અંગીકાર કર્યું. જેમ કોઈ રોગી પુરુષ, જીવવાની આશાએ રુડા વૈદ્યનું વચન માન્ય કરે તેમ ગુણમંજરીએ પણ ગુરુવચન નિશ્ચયે માન્ય કરીને તપ આદર્યું.
એ અવસરને વિષે રાજા ગુરુને પૂછતો હતો કે તે સ્વામી ! મારા વરદત્ત પુત્રના શરીરે કોઢનો રોગ કયા કર્મના ઉદયથી થયો છે? વલી તેને ભણતાં થકાં એક અક્ષર પણ મુખે ચઢતો નથી તેનું શું કારણ હશે ? તે મારી ઉપર કૃપા કરીને પ્રકાશ કરો. તે વારે ગુરુ કહેવા લાગ્યા કે હે રાજન્ ! તારા પુત્રનો પાછલો ભવ હું કહું છું, તે તું સાંભલ
આ જંબૂદ્વીપના ભરતક્ષેત્રને વિષે શ્રીપુર નામે નગર, તિહાં વસુ એવે નામે શેઠ મોટી રુદ્ધિનો ધણી વસે છે. તેને વસુસાર અને વસુદેવ એવે નામે બે પુત્રો છે. એકદા તે બહુ ભાઈ ક્રીડા કરવા માટે ઉદ્યાનમાં ગયા. તિહાં રમતા હતા, એવામાં તેઓએ એક મુનિસુંદર નામે આચાર્યને દીઠા, તેમને બેહુ ભાઈએ જઈને ભાવે કરી વંદન કર્યું. આચાર્યે પણ યોગ્ય જીવ જાણી તેમને ધર્મોપદેશ દેવા માંડ્યો, જે આ સંસારમાં સર્વ પદાર્થ અનિત્ય છે, જે પદાર્થ પ્રભાતે દીઠો, તે મધ્યાહ્ન સમયે દેખાતો નથી અને મધ્યાહે જે પદાર્થ દીઠો, તે રાત્રિએ દેખાતો નથી. એમ કોઈ પણ પદાર્થ સ્થિર નથી. વલી જે પોતાનું ગુહ્ય સ્થાનક ઢાંકવાને સમર્થ નથી તથા ડંશ મશકાદિક જંતુઓને પણ ઉડાડવાને સમર્થ નથી એવી કુતરાની પૂછડીની પેરે અહીં ધર્મરહિતપણે જે મનુષ્યપણું છે તે નકામું છે. વલી જે ધાન્ય પ્રભાતે રાંધ્યું હોય, તે મધ્યાહ્ન કાલે વિણસી જાય છે, તેવાજ ધાન્ચે ઊીને કાચાને પોષીએ છીએ. એવી એ કારામાં સાર તે કયાંથી હોય? તો હે ભવ્યો! તમે આવો બનાવ જોઈને મનમાં વિચાર કરો, જે આ સંસાર જૂઠો છે, એમાં કાંઈ સાર નથી. ઈત્યાદિ પ્રકારની ગુરુએ આપેલી દેશના સાંભળીને તે બેહુ ભાઈએ વૈરાગ્ય પામી ઘેર આવી માતાપિતાની આજ્ઞા લઈ તેહિ જ આચાર્ય પાસેથી દીક્ષા અંગીકાર કરી.
ઈદ્રિયોના વિકારને જીતવા માટે શુદ્ધ ચારિત્ર પાલતા થકા આચાર્યની સાથે વિચરતા હતા. તેમાં નાનો ભાઈ જે વસુદેવ હતો, તે નિરતિચારપણે ચારિત્ર પાલતો સિદ્ધાંત રુપ સમુદ્રને અવગાહતો, બુદ્ધિબલે કરીને સર્વ સિદ્ધાંત ભણ્યો. સિદ્ધાંતના અર્થમાં અત્યંત પ્રવીણ થયો. જે ગુણવંત પ્રાણી હોય, તે જગતમાં
જ્ઞાનપંચમી
૩૭
Jain Education International 2010_03
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org