________________
રીજ પામે તેવી એક પણ ચિત્રસભા તમારા રાજ્યમાં દેખાતી નથી. તે સાંભળી રાજા એ પ્રસન્ન થઈ બટુકને દાન આપી વિસર્જન કર્યો.
પછી પ્રધાનને બોલાવી અનેક સ્તંભમંડિત સભા કરાવીને સર્વ ચિત્રકારોને બોલાવી ચિત્ર કરવા માટે ભીંતના ભાગ વહેંચી આપ્યા, અને સર્વને કહ્યું કે તમે સર્વે ઘણુંજ રમણીય ચિત્રામણ કરજો. હવે તે ચિતારાઓમાં એક દ્રવ્ય રહિત વૃદ્ધ ચિતારો છે, તે એકાકી છે. તેનું નામ ચિત્રાંગદ છે. તેને એક અનંગસુંદરી નામે દીકરી છે. તે મહાસ્વરુપવાનું છે, તે હજી પરણી નથી, કુમારિકા છે, તે પોતાના પિતાને ખાવાને અર્થે ભાતું લઈને નિત્ય ચિત્રશાલામાં આવે છે, એકદા તે કન્યા ભાતું લઈને રાજમાર્ગે આવે છે, એવામાં રાજા પણ ઘોડો દોડાવતો સામો આવ્યો. તે દેખી કન્યાએ વિચાર્યું કે રખે એ ઘોડો મુજને મારે ! એમ ચિંતવી ત્યાંથી નાસીને ચિત્ર સભામાં આવી. તિહાં ભાતું મૂકી એકાંત સ્થાનકે બેઠી, એટલે તેનો બાપ નિહારને અર્થે બહાર ગયો. પાછલ કન્યા નિકામી એકલી બેઠી હતી. તેને બીજું કોઈ કામ ન હોવાને લીધે તેણે સભાની ભીંતને વિષે એક મોરનું પીંછ ચિતર્યું.
એવા અવસરમાં રાજા પણ ચિત્રશાલા જોવા આવ્યો. તિહાં ચિત્ર જોતાં જોતાં તે કન્યાએ ચિત્રિત મોરપીછ રાજાના જોવામાં આવ્યું. તે વારે વિચાર્યું કે અહો! આ મોરપીછ મનોહર છે, તે હું લઈ લઉં! એમ જાણી તત્કાલ લેવાને હાથ ઘાલ્યો, પણ ચિત્રિત મોરપીછ કાંઈ હાથમાં આવ્યું નહીં, ઉલટા રાજાના હાથના નખ દુઃખાયા, એટલે કન્યા તાલી પાડી હસીને બોલી કે હે રાજન્ ! મૂર્ખના ત્રણ પાયાવાલા માંચાનો એક પગ ઓછો હતો, તે તમે પૂર્ણ કર્યો. અર્થાત્ તમે ચોથો પાયો થયા. તે વારે રાજાએ પૂછ્યું કે તે ત્રણ પાયા ક્યા કપ્યા છે કે જેની સાથે મને ચોથો ગણ્યો? ત્યારે કન્યા બોલી કે એક તો મૂર્ખનો શિરોમણિ જે લોકોથી ખીચોખીચ ભરેલા રાજમાર્ગમાં ઘોડો દોડાવતો હતો એ, અને બીજો પૂર્ણાધિરાજ મારો બાપ કે જે નિરંતર ભોજનની વેલાએ નિહારને અર્થે બહાર જતો રહે છે, કારણકે ભોજન તૈયાર થયે બહાર જવું તે મૂર્ણપણું છે, કેમકે ભોજન નીરસ થઈ જાય. એ બીજો મૂર્ખ જાણવો. તથા ત્રીજો મૂર્ખ એ કે જેને દીકરા ઘણા છે તેને, અને મારો બાપ એકલોજ છે તેને પણ ચિત્રવા માટે સરખી જગા વહેંચી આપી છે, કારણકે વેંચનાર એવો વિચાર કર્યો નહીં, જે આ ડોસો
૧૩૦
શ્રી ચઉમાસીપર્વ
Jain Education International 2010_03
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org