________________
હવે ત્રીજો પરિહરણા એટલે અશુભ એવા જે મન વચન અને કાયાના યોગ, તેનો ત્યાગ કરવો. તેની ઉપર દૂધકાવડનો દૃષ્ટાંત કહીએ છીએ. જેમ કોઈક કુલપુત્રની બે બહેન છે. તે બહુ બેનોને એકેક પુત્ર છે, તે બે માસીયાત ભાઈ મોટા થયા, તેને પરણવા યોગ્ય જાણી પોતાના ભાઈની દીકરી માગી, પણ ભાઈએ વિચાર્યું કે મારી દીકરી એક છે, અને ભાણેજ બે છે, માટે કેને આપું? એવી ચિંતવના કરી નિર્ધાર કર્યો કે જે મારી પરીક્ષામાં સારો ઉતરે, તેને મારી પુત્રી પરણાવું. એમ નિર્ધારી બન્ને ભાણેજને તેડાવી એકેકી કાવડ આપીને જ્યાં પોતાનું ગોકુલ છે, ત્યાં મોકલ્યા, અને કહ્યું કે ગોકુલે જઈ દૂધની કાવડ ભરી બેમાંથી જે પહેલો આવશે, તેને કન્યા પરણાવીશ. એવું સાંભલી બહુ જણ ગોકુલ જઈ દૂધના ઘડા ભરી ગામ તરફ ચાલ્યા. તેમાં એકે ચિંતવ્યું, જો હું જેમ બને તેમ વહેલો જાઉં, તો કન્યા પરણું. તેથી એક ઉપરવાડાના વિષમ ડુંગરની ઘાટી પ્રમુખનો જે ઉંચો, નીચો, વાંકો, વિષમ માર્ગ હતો, તે માર્ગે ચાલ્યો. આગળ જાતાં અતિ વિષમ સંકીર્ણ માર્ગમાં કાવડ લડથડી, તેથી પોતે પડ્યો અને કાવડ પણ પડી ગઈ. દૂધના ઘડા ભાંગી પડ્યા. તે વારે વિલખો થઈ મામાની પાસે આવ્યો. મામાએ તેને અતિ ઉત્સુક અને અવિચારી જાણીને તેનું અપમાન કર્યું, અને બીજે ભાણેજ ચિંતવ્યું છે જેમ તેમ કરી કાવડને કુશલે લઈ જઈને મામાને આપું, તો સારું થાય. એમ જાણી ધીરે ધીરે માર્ગે ચાલતો દૂધના ઘડાએ ભરેલી કાવડને મામા આગલ આવી મૂકી. મામાએ તેને યોગ્ય જાણીને પુત્રી પરણાવી દીધી. તે સુખી થયો. તેમજ જે સાધુ દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાલ, ભાવ જાણ્યા વિના અતિ ઉત્સુક થકો ગુરુની આજ્ઞાને વિરાધે, તે દુઃખી થાય, અને જે દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાલ, ભાવ વિચારી પોતાનું થયાયોગ્યપણું ચિંતવતો ગુરુની આજ્ઞાને દોષ ન લગાડૂતો સન્માર્ગે ચાલે તે મોક્ષરુપિણી કન્યાનું પાણિગ્રહણ કરે છે ૩ ||
હવે ચોથો વારણા એટલે નિષેધ જાણવો. તિહાં ગુરુ કહે કે અમુક વાત ન કરવી તેમ છતાં જો કરે, તો વિષ સહિત તલાવ માંહેલા પાણીના પીનાર પુરુષની પેરે વિનાશ પામે. તેની ઉપર કથા કહે છે. જેમ કોઈ એક રાજાએ દુશ્મનનું લશ્કર પોતાની ઉપર આવતું સાંભલીને સર્વ અન્ન, પાન, ફૂલ પ્રમુખ ભોગ વસ્તુમાં વિષ ભેળવ્યું, અને પોતે અસમર્થ થકો નાસી ગયો. પરચક્રના ધણીએ વિષની વાત જાણીને પોતાના સમસ્ત લશ્કરમાં ઢંઢેરો ફેરવ્યો કે જે કોઈ આ શ્રી ઉમાસીપર્વ
૧૨૭
Jain Education International 2010_03
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org