Gyansara

SR No.: 004567
Original Sutra Author: N/A
Author: Pradyumnasuri, Malti K Shah
Publisher: Shrutgyan Prasarak Sabha
Publication Year: 2007
Total Pages: 240
Language: Gujarati, Sanskrit
Classification: Book_Gujarati & Spiritual
File Size: 10 MB

Page 54

इंद्रियजय अष्टकम् શકાય એવો) સમુદ્રના પેટ અને તેના ભાઈ સમાન ઇંદ્રિયોનો સમૂહ તૃપ્ત થતો નથી એવું જાણી હે વત્સ! અંતરાત્માથી સમ્યક શ્રદ્ધાન કરી તું તૃપ્ત થા. ૩
आत्मानं विषयैः पाशैर्भववासपराङ्मुखम् ।
इंद्रियाणि निवघ्नंति मोहराजस्य किंकरा: ।। ४ ।। बा०- आत्मानं क० आत्मा प्रतिं । विषयैः क० विषय रूपी ए । पाशैः क० पाशें । भव क० संसार, तेहमां । वास क० वसवू, तेहथी । पराङ्मुख उपराठो' ते प्रतिं । इंद्रियाणि क० पांच इंद्रिय। निबघ्नंति क० बांधइ छइ, इंद्रिय केहवां छइ । मोहराजस्य क० मोहराजाना । किंकर क० चाकर । महाँ मोहराजानो वडो बेटो रागकेसरी, तेहनो विषयाभिलाष नामइं प्रधान, तेहनां संतान छइ ते भणी ।४
અર્થ : મોહરાજાના ચાકરરૂપ પાંચ ઇંદ્રિયો, સંસારમાં વસવાથી પરાગમુખ (વિમુખ) થયેલા આત્માને વિષયરૂપ પાશ (બંધન) વડે બાંધે છે. તે પાંચ ઇંદ્રિય કેવી છે? મહા મહારાજાનો મોટો પુત્ર રાગકેસરી (છે), તેનો વિષયાભિલાષ નામે પ્રધાન છે. तेना (विषयात्मिवाषना) संतान ते इंद्रियो छ. ४
गिरिमृत्स्नां धनं पश्यन् धावतींद्रियमोहितः ।
अनादिनिधनं ज्ञानधनं पार्श्वे न पश्यति ।। ५ ।। बा०- गिरिमृत्स्ना क० पर्वतनी माटी प्रतिं । धनं क० सुवर्णरजतादिक प्रति । पश्यन् क० देखतो थको । धावति क० अरोपरो दोडइ छइ । इंद्रियमोहित: क० इंद्रियनो मोहिओथको अनादिनिधनं आदि-अंतरहित । ज्ञानधनं क० ज्ञान रूपीउं धन निश्चई। पार्श्वे क० पासइ। न क० नहिं। पश्यति क० देखइं। अनिश्चयसत्ताविश्रांत केवलरूप
उक्तं च- “केवलनाणमणंतं, जीवसरूवं तयं निरावरणं ।” ५
अर्थ : द्रियनो भयो ७१ पर्वतनी भाटीने (५५) सुपा-२४त. माहि (धन) રૂપે જોતો આજુબાજુ દોડે છે, પણ (પોતાની) પાસે રહેલા આદિ અને અંતરહિત તથા નિશ્ચયે (ચોક્કસપણે) રહેલ જ્ઞાનરૂપી ધનને જોતો નથી.
અનિશ્ચયના અસ્તિત્વથી (એટલે કે શંકાના સ્પર્શથી) રહિત (સુનિશ્ચિત) એવું કેવલ્યનું સ્વરૂપ છે.
કહ્યું પણ છે, “અનંત કેવળજ્ઞાન જીવનું સ્વરૂપ છે અને તે નિરાવરણ છે.” ૫
१. 2,11, उफराटो भा(भ)ववासथी उलटो होइ तेहनें पण पाडे । २. 1 ते पांच इंद्रिय । ३. 1 'महा' श६ नथी. । ४. 1,6,11, ज्ञानं धनं; 4,5,7 ज्ञानं धने; 2,8,9, अनादिनिधनं पाचे ज्ञानधनं न पश्यति। ५. 2, अरहो परहो; । ६. 1,2, मोह्यो ७. 1, अनादि, अंतरहित