________________
ज्ञानसार
७ इंद्रियजय अष्टकम्
बिभेषि यदि संसारान्मोक्षप्राप्तिं च कांक्षसि ।
तदेंद्रियजयं कर्तुं स्फोरय स्फारपौरुषम् ।। १ ।। बाo- बिभेषि क० बीहइ छई । यदि क० जो । संसारात् क० संसार थकी । मोक्षप्राप्ति क० मोक्षना लाभ प्रतिं । च पुनः। कांक्षसि क० वांछई छई । तदा क० तो। इंद्रियजयं क० इंद्रिना जय प्रति। कर्तुं क० करवानइं काजि। स्फोरय क० फोरवइ । स्फारपौरुषम् क० देदीप्यमान पराक्रम प्रतिं । १
અર્થ : જો તિ] સંસારથી બીએ છે અને મોક્ષના લાભને વાંછે (ઇચ્છે) છે તો ઇંદ્રિયોનો જય કરવાને માટે દેદીપ્યમાન (તીવ્ર) પરાક્રમને ફોરવ (પ્રવર્તાવ). ૧
वृद्धास्तृष्णाजलापूर्णेरालवालैः किलेन्द्रियैः ।
मूर्छामतुच्छां यच्छंति विकार-विषपादपाः ।। २ ।। बा०- वृद्धाः क० वध्या । तृष्णा क० लालसा, ते रूप । जल तेणइ करी। आपूर्ण क० भर्या। आलवाले: क० थाणे । किल क० इति सत्ये । इंद्रियैः क० इंद्रियें । मूर्छा क० मुंझि प्रति । अतुच्छां क० आकरी प्रति । यच्छंति क० दिई । विकार रूपीआ जे । विषपादप क० विषवृक्ष ते । २
અર્થ : લાલસારૂપ પાણીથી ભરેલા ઇંદ્રિયોરૂપ ક્યારાથી વધેલાં વૃદ્ધિ પામેલાં) વિકારરૂપ વિષવૃક્ષો ખરેખર આકરી (ખૂબ) મૂર્છા (બેભાન અવસ્થા) આપે છે. (उत्पन्न ४३ छ.) २
सरित्सहस्रदुष्पुरसमुद्रोदर सोदरः ।
तृप्तिमान्नेंद्रियग्रामो भव तृप्तोऽतरात्मना ।। ३ ।। बा०- सरित्सहस्र क० हजार गमें नदी तेणीइं । दुष्पुर क० दुखि पुराइ एहवो जे । समुद्रनुं। उदर क० पेट तेहनो । सोदर क० भाई । तृप्तिमान् क० तृप्तिवत् । न क० नहि । इंद्रियग्रामो क० इंद्रियनो समूह एहवं जाणी । भव क० था । वत्स तुं। तृप्तः क० तृप्तो । अंतरात्मना क० सम्यक् श्रद्धानि करी। ३
અર્થ : હજારો નદીઓ વડે દુ:પુર એટલે દુઃખે પુરાય એવો (એટલે કે ન પૂરી
१. 2,6,8,9 बिहे छे । २. 1, करवानि काजइ । ३. 6,9, लालचि । ४. 1, अथाणे; 6 थाणइ; 8,9, थाणे। ५. 1,4,5,6,7,9, मुंझ; 2,8,10,11, मुंझि । ६. 1, हे वत्स त्वं भव, था
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org