________________
ज्ञानसार
અર્થ : બાહ્ય પ્રપંચરૂપે મૂર્ત જગત સંબંધી જે બ્રહ્માની રચના (સૃષ્ટિ) છે તે કેવી છે ? બાહ્ય કારણની અપેક્ષાને અવલંબે છે. મુનિની જે અંતરંગ ગુણની રચના (સૃષ્ટિ) છે તે પરની (અન્યની) અપેક્ષારહિત છે તેથી તે બ્રહ્મરચનાથી (બ્રહ્માની સૃષ્ટિથી) અધિક છે. અહીં ઉપમાનથી ઉપમેય અધિક છે તેથી વ્યતિરેક અલંકાર છે. ૭
रत्नैत्रिभिः पवित्रा या स्रोतोभिरिव जाह्नवी ।
सिद्धयोगस्य साप्यर्हत्पदवी न दवीयसी ।। ८ ।।सर्वसमृद्ध्यष्टकम् ।।२०।। बा०- रत्नैः क० रत्नें । त्रिभिः क० त्रिण। पवित्रा क० पवित्र । या क० जे । स्रोतोभिः क० प्रवाहे । इव यथा । जाह्नवी गंगा नदी । सिद्धयोगस्य क० सिद्धयोगी साधुनइ । सापि क० ते पणि । अर्हत् पदवी क० अरिहंतनी पदवी । न क० नहि । दवीयसी क० अति दूर। जे माटे सिद्धयोगनइ “समापत्यादिभेदेन तीर्थकृत्-दर्शनं मतम्।" 'योगदृष्टि समुच्चय' इम कहिउ
ए सर्वसमृद्धि- अष्टक संपूर्ण थयुं । ।। २० ।। ।
અર્થ : જેમ ત્રણ પ્રવાહો વડે ગંગા નદી પવિત્ર કહેવાય છે તેમ (જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્ર એ) ત્રણ રત્નો વડે પવિત્ર એવી જે અરિહંતની પદવી છે તે પણ સિદ્ધયોગી સાધુને અતિ દૂર નથી, કારણ કે “સિદ્ધયોગીને સમાપત્તિ આદિના યોગથી તીર્થકરનું દર્શન થાય છે” એમ કહ્યું છે. ૮
એ સર્વસમૃદ્ધિનું અષ્ટક સંપૂર્ણ થયું. | ૨૦ ||
१. 11 त्रिण ज्ञानदर्शन चारित्र; 2 त्रिहुं एतलें ज्ञान दर्शन चारित्र; 6 त्रिणइं
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
