________________
तत्त्वदृष्टिअष्टकम्
१९ तत्त्वदृष्टिअष्टकम्
रूपे रूपवती दृष्टिदृष्ट्वा रूपं विमुह्यति ।।
मजत्यात्मनि नीरूपे तत्त्वदृष्टिस्त्वरूपिणी ।। १ ।। बा०- रूपे क० रूपनइ विषइ एतलें पुद्गलनइ विषइ । रूपवती क० रूपवंत पौद्गलिक। दृष्टिः क० नजरि । दृष्ट्वा क० देखीनइ। रूपं क० रूप प्रति । विमुह्यति क० मोह पामइ छइ। मजति क० मग्न थाइ छइ । आत्मनि क० आत्मानइ विषइ, आत्मा केहवा छै? नीरूपे क० रूपरहित तिहां। तत्त्वदृष्टिस्तु क० तत्त्वदृष्टि तो । अरूपिणी क० रूपवती नथी । ते भणी, सरखइ सरखानो योग समलंकार । १
અર્થ : રૂપવંત અર્થાત્ પોલિક દૃષ્ટિ રૂપને દેખીને રૂપના વિષયમાં એટલે પુલના વિષયમાં મોહ પામે છે [અને] અરૂપિણી તત્ત્વદૃષ્ટિ તો રૂપવતી નથી તેથી રૂપરહિત આત્માના વિષયમાં મગ્ન થાય છે. અહી શ્લોકમાં સરખે સરખાના યોગરૂપ સમ-અલંકાર છે. ૧
भ्रमवाटी बहिर्दृष्टिभ्रमच्छाया तदीक्षणम् ।
अभ्रांतस्तत्त्वदृष्टिस्तु नास्यां शेते सुखाशया ।। २ ।। बा०- भ्रमवाटी क० भरमनी बाडी । बहिर्दृष्टि क० बाह्यदृष्टि छइ । भ्रमछाया क० विपर्यास शक्तियुक्त छाया । तदीक्षणं क० ते बाह्यदृष्टिनो प्रकाश विषतरुछाया विषरूप तिम ए जाणवो। अभ्रांत क० भ्रमरहित । तत्त्वदृष्टिस्तु क० तत्त्वदृष्टिवालो ते । न क० नहिं । अस्यां क० एहमां। शेते क० सुवें, रहे। सुखाशया क० सुखनी इच्छाइ। २
बहिर्दृष्टि प्रकाश चंद्रासन्नताप्रत्ययन्यायइ भ्रम विर्षतरुच्छाय छइ, तेहनो विश्वास तत्त्वज्ञान न करइ, जे अंतर्दृष्टिसुखपूर्ण छई ।
१. 6. 8, 9 एतले; 3 एतल; 1, 2, 4, 5, 7, 11 एतलइ; 10 एटले । २ 6 रूपवंत दृष्टि। ३. 1, 2, 4, 5, 6, 7, 11 पौद्गलिक; 3, 8, 9, पौलिक। ४. 6 दृष्टि; 8 नजरें; 10 नजर; 11 नजरइ । ५. 1,2, 6, 10, पामइ; 3 पासइ, 7 पास; 8 पासे। ६.6 आत्माने विषइ रूपरहित आत्मा छइ । ७. 6 योग मिलइ। ८. 1, 4, 5, 6, 7, 8, 11 वृष्य; 2 वृक्ष । ९. 6, 7 सुखें रहे; 1 सूइ । १०. 4, 5, 7 विष; 3 विष्य। ११. 2, 6 भामा वाध्य नथी. 8 भावाश्य पछी श्लोक 2 नो पर्या,' से शो छ.9 માં આ વાક્ય ૧૮ મા અષ્ટકના ગ્લો.૭ પાસે છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org