________________
આપણી સ્થિતિ શું હોત? તે ખબર નથી. જગદ્ગુરુ શ્રીહીરવિજયસૂરીશ્વરજી મહારાજની પાટે આવેલા શ્રી વિજયસેનસૂરિજી કાળધર્મ પામ્યા પછી ધીમેધીમે શિથિલતા આવતી ગઈ અને વિજયસિંહસૂરિ કાળધર્મ પામ્યા ત્યારે તો જિનશાસન માટે ખતરો પેદા થાય તેવી પરિસ્થિતિ પેદા થઈ હતી. આ વિષમકાળમાં નિર્ભીકતાપૂર્વક કહેવાનું બીડું ઝડપી લેવાની હિંમત ઉપાધ્યાયજી મહારાજે કરી. તેઓ આરાધક તો હતા જ, પ્રભાવક પણ હતા. તેમની પ્રભાવકતા બે રીતે નોંધપાત્ર હતી. એક તો, ગ્રંથો રચીને તેમણે પોતાનો પ્રભાવ ફેલાવ્યો હતો, અને બીજું પ્રતિપક્ષનેવિરોધપક્ષને એવા જવાબો આપતા કે સામો પક્ષ નિરુત્તર તો થઈ જ જાય અને સાથેસાથે નિ:સંશય પણ થઈ જાય. કોઈને નિરુત્તર કરવા તે તો સહેલું છે. તેનાથી માણસ તત્કાલ દલીલનો જવાબ આપી શકતો નથી, પણ તેના મનમાં શલ્ય તો રહી જ જાય છે, જ્યારે નિ:સંશય કરવું અઘરું છે. સામા પક્ષની વ્યક્તિના ચિત્તમાં સંશય માત્ર રહેતો નથી અને તેથી તે પૂર્ણપણે સમર્પિત થઈ જાય છે. પોતાની સામે વાદી આવ્યા ત્યારે ઉપાધ્યાયજી મહારાજે તેમને નિઃસંશય પણ કર્યા. આવા પ્રતિકાર માટે માત્ર તર્ક પર્યાપ્ત નથી, શ્રદ્ધા પણ જરૂરી છે. આવા પુરુષને સત્યને અને સત્ત્વને જીવતું રાખવા માટે ખૂબ સહન કરવું પડ્યું છે.
વહેતા પ્રવાહની અંદર રહેલા ખરાબ તત્ત્વ સામે આંગળી ચીંધવી સહેલી નથી. ઉપાધ્યાયજીના સમકાલીન યોગી શ્રીઆનંદઘનજીએ જે સત્યોને પોતાનાં પદો દ્વારા સમાજમાં મૂકવાનો પ્રયત્ન કર્યો તેને તે વખતનો સમાજ જીરવી ન શક્યો અને શ્રી આનંદઘનજી મહારાજ સમાજની વચ્ચેથી ખસીને સાધના માટે જંગલમાં ચાલ્યા ગયા. વ્યવહાર છોડીને તેઓ નિશ્ચયમાં જતા રહ્યા. યોગી બનીને જંગલમાં ગયા. જ્યારે ઉપાધ્યાયજી મહારાજે ક્યારેય વ્યવહાર માર્ગ છોડ્યો નથી. પોતે રચેલા સવાસો ગાથાના સ્તવનમાં તેઓએ ખૂબ હિંમત દાખવી છે. પહેલી ઢાળમાં તેમના હૃદયનો
ક
.
બે : ધન્ય કનોડા : “માથે ધરું ધૂળ વસુંધરાની” ૦ ૧૯
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
