________________
વ્યક્તિ-પરિચય : મહારાજા ચેટક
૨૯
મહારાજા ચેટક રાજા ચેટક જૈન ધર્મને પરમ ઉપાસક હતા. આવશ્યક ચૂર્ણિ, ત્રિષષ્ટિ-શલાકાપુરુષ ચરિત્ર, ઉપદેશમાલા, ઉત્તપુરાણ આદિ ગ્રંથમાં એ શ્રમણે પાસક બન્યો તે અંગેને ઉલેખ સ્પષ્ટ રીતે પ્રાપ્ત થાય છે.
હરિણાચાર્ય રચિત બૃહત્ કથાકેશમાં રાજા ચેટકના પિતાનું નામ કેક અને માતાનું નામ યશેમતી આપવામાં આવ્યું છે. આચાર્ય હેમચન્દ્ર ચેટક નામ અંગે લખે છે કે શત્રુઓને ચેરી–સેવક બનાવવાને કારણે એનું નામ ચેટક પડયું.
આચાર્ય હેમચન્દ્ર ચેટકની પત્નીનું નામ પૃથા જણાવ્યું છે. બૃહત્ કથાકાષ” માં તથા સેકેડ બુકસ ઓફ ધી ઈસ્ટમાં સુભદ્રા નામ આપવામાં આવ્યું છે.
ભગવાન મહાવીરની માતા ત્રિશલા રાજા ચેટકની સગી બહેન હતી.૧° એની કન્યાઓ પણ એ યુગમાં પ્રસિદ્ધ રાજાઓ સાથે પરણાવવામાં આવી હતી. પ્રભાવતીને વીતભયના રાજા ઉદાયનની સાથે, પદ્માવતીને અંગ-દેશના રાજા દલિવાહન સાથે, મૃગાવતીને ૧. રેલવો સાવો |
-આવ. ચૂર્ણિ ઉત્તરાદ્ધપત્ર, ૧૬૪ ૨, ચેટતુ આવા |
–ત્રિષષ્ટિ. ૧૦, ૬, ૧૮૮ ३. वेसालीए पुरीए सिरिपास जिणेण साएण सणाही हेहयकुल संभूओ चेडग नामा निवो असि ।
–ઉપદેશમાલા સટીક ૯૨, પત્ર-૨૩૮ ૪. વેદવ્યાસે સિવિલ્યા વિનીતઃ ઘરમાતઃ | –ઉત્તરપુરાણ પૃ. ૪૮૩ ૫. અથ વઝવે વરાત્રી નાર ગૃપ !
રહ્યાં અડચ્ચ માસીત રાતિરિનામા–બ્રહતકથાકેશ ૧૬૫ પૃ. ૮૩ ૬, રેતારિ મૂપાસ્તત્ર વેટ ફીમૂત
ત્રિષષ્ટિ ૧૦, ૬, ૧૮૫ ૭. પૃથા મસ્તથ મૂવઃ સપ્ત કન્યવાદ ! –ત્રિષષ્ટિ ૧૦, ૬, ૧૮૬ ૮. (ક) મદ્રામવા સુભદ્રા વમૂવ વનિરોત્તમા !
– બૃહદ્. ૧૮૩ (ખ) મુમદાર નવી મુદ્રમાવા પ્રિયંવર –એજન પૂ. ૨૩૩ ૯. સેક્રેડ બુકસ ઓફ ઈસ્ટ, વોલ્યુમ ૨૨, પૃ. XV ૧૦, માવા માયા વેજસ મળિી ! – આવશ્યક ચૂણિ, ભાગ ૧, પત્ર ૨૪૫
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
