________________
પણ પેલા તો કહેતા રહ્યા, ને મહાવીર તો આગળ વધી ગયા. પાછળ જવાની તો કોઈની હિંમત ચાલતી નહોતી.
થોડી વા૨માં તો મહાવીર પેલા આશ્રમે આવી પહોંચ્યા. એ તે કંઈ આશ્રમ હતો ! યજ્ઞની વેદી ૫૨ ઝાડ ઊગ્યાં હતાં. ગાયના ખીલા પર રાફડા જામ્યા હતા. ઠે૨ ઠે૨ ઝેરથી લીલાં કાચ બનીને ભડથાં થયેલાં મોર, મેના ને પોપટ પડ્યાં હતાં. ઝાડનાં સુકાયેલાં પાંદડાંથી આખો આશ્રમ છવાઈ ગયો હતો. કમંડળ ને રુદ્રાક્ષની માળાઓ હજી ધૂળ ખાતી થાંભલા પર લટકતી હતી.
મહાવીર ત્યાં પહોંચ્યા, ત્યારે સાપ ચારો ચરવા ગયો હતો. પાસે યક્ષનું જીર્ણ મંદિર હતું. મહાવીર ત્યાં કાયોત્સર્ગ કરી ધ્યાનમાં ઊભા રહ્યા. થોડી વારે જંગલ જાગતું થતું જણાયું. પંખી બોલતાં બંધ થઈ ગયાં, હવા ગરમ લાગવા માંડી.
દૂરથી પેલો સાપ પાણીના રેલાની જેમ ચાલતો આવતો દેખાયો ! એની ગતિથી આખી વાટ પણ ખખડતી લાગી. તમરાં પણ શાંત થઈ ગયાં. કીટપતંગ તો આપોઆપ મૂર્છાવશ બની ગયાં !
સાપને માણસની ગંધ આવતી હતી. અરે ! પોતાના નિષ્કંટક રાજમાં વળી માણસ જેવું ખરાબ પ્રાણી ક્યાંથી ? ખરાબની સમજ તો સહુ સહુના મનની આગવી વાત છે ને ! વાઘ માણસને ખરાબ સમજે છે; માણસ વાઘને; એવી આ વાત. ભયને ભયનો મેળાપ-એટલે મહાભય ! એવો મહાભયોનો મેળો એનું નામ સંસાર !
ચંડકૌશિક સાપે એવા મહાભયને અહીં હાજરાહજૂર જોયો, એણે આંખો ઘુમાવી. ઝેરની પિચકારી જેવી નજર ફેંકી.
નકરું ઝેર ! દિશાઓ જાણે કંપી ઊઠી. બીજી નજ૨, ને જાણે હવા ગરમ ગરમ થઈ ગઈ ! ત્રીજી નજ૨નો ઘા, ને જાણે લીલાં ઝાડ પણ હમણાં ખાખ થઈ જશે !
આ પછી સાપ એક પળ નિશ્ચેષ્ટ ઊભો. પોતાના કાર્યની અસર જોવા એ થંભ્યો હતો, પણ એણે આશ્ચર્ય સાથે જોયું તો જળમાંના પોયણા જેવો પેલો પુરુષ, આટઆટલી વિષવર્ષા પછી પણ, એવો ને એવો અડગ ઊભો હતો : ન હાલ્યો-ચલ્યો હતો. ન કાળો પડ્યો હતો. ન એને ભય વ્યાપ્યો હતો.
ભય સામે અભય ૮૯
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org