________________
આહા ! જ્યાં યુદ્ધ નથી, ત્યાં સૃષ્ટિ કેટલી સુંદર શોભે છે ! જ્યાં યુદ્ધ થયું ત્યાં અભિમાન અને હીનતાનાં જાણે વૃક્ષ વવાયાં. જે જીત્યો એ સબળ કહેવાયો. એણે સ્ત્રી, ધન, માણસ, સંપત્તિ, ભૂમિ બધાં પર પોતાનો માલિકી હક સ્થાપ્યો. પોતે મહાન બન્યો, બીજાને હીન બનાવ્યાં. અહીં યુદ્ધ આવ્યું જ નથી, તો અહીંના રૂપમાં સ્વમાન છે, જીવનમાં સ્વમાન છે, વાણીમાં સ્વમાન છે ! પ્રકૃતિ પોતાના શ્રેષ્ઠ સ્વરૂપમાં અહીં વિરાજે છે. રે ! આવે સ્થળે યુદ્ધ નોતરી જીવનના અભિશાપ શા માટે નોતરવા ? કે પછી દરેક શ્રેષ્ઠ શાસન પોતાની પાછળ શાપ લઈને જ આવતું હોય છે ?
હંસની આ વિચારધારા આગળ વધી રહી હતી, ત્યાં તો સુંદરીવંદે એક નવો રાગ આલાપ્યો. તરત જ વાડ પરની વેલ પર ફૂલ ખીલી ઊઠ્યાં. અશોક, પારિજાતક, ચંપો વગેરે ફૂલછોડ સુવાસિત ફૂલભારથી લૂમઝૂમી રહ્યાં.
દૂર દૂરથી કોઈનો સાદ આવ્યો.
સામેથી એક રસિદ પુરુષવૃંદ ચાલ્યું આવતું હતું. સ્ત્રીઓના આ નવા રાગે તેઓને આકર્ષ્યા હતા. તેઓ નાચતા, ગાતા, બજાવતા ત્યાં આવીને ઊભા રહ્યા.
ચકોરદૃષ્ટિ હંસે જોયું કે માત્ર તેમના દેહનું આકર્ષણ એ જ પૂરતું નહોતું. સ્ત્રીઓને પુરુષની સાથે રમવાની ઇચ્છા જાગે તેવું આકર્ષણ હજી જગાડવાનું બાકી હતું.
એકનું વર્ચસ્વ અહીં નહોતું. બંનેની સંમતિ પ્રત્યેક કાર્યમાં આવશ્યક હતી. પુરુષોએ જુદી જુદી જાતના અલંકારો ધારણ કર્યા હતા. પોતાની શક્તિમત્તા બતાવવા કોઈએ કમરે સર્પબાળ વીંટ્યા હતા; કોઈએ વ્યાઘબાળ તેડ્યાં હતાં; કોઈ નાના પહાડ જેવા હસ્તીબાળને રમૂજ ખાતર આગળ નચાવતા હતા, તો કોઈએ ખભા પર મહાન ગરુડરાજોને વિસામો આપ્યો
હતો.
આજુબાજુ આવેલી સ્ફટિકની નાની નાની વેદી ઉપર બધા બેસી ગયા; ને સૌએ સાથે મળીને એક અદ્ભુત રાગ છેડ્યો ! થોડી વારમાં આખી વનસૃષ્ટિ ને નગરસૃષ્ટિ જાણે થંભી ગઈ !
ઋતુરાજ વસંત પ્રગટ્યો.
હરણાં છલાંગ દેવા લાગ્યાં. મેના ઊડીને પોપટની પાસે ને મયૂરી મયૂરની પાસે જઈ બેઠી. વેલીઓ પૃથ્વીનું કઠોર પડ ભેદી, સડસડાટ આગળ વધીને વૃક્ષને વીંટળાઈ વળી.
બહલી દેશમાં જ૮૧
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org