________________
અળગા રાખીશ. સ્ત્રી ન હોય તો આ કઠોર પુરુષો તો પોતાની નાના— મોટાપણાની સાઠમારીમાં સંસારના બાગને વેરાન બનાવી દે !'
ઊંડા પરામર્શમાં ક્ષણ વાર પટરાણીને પોતાનું વતન, પોતાની માતા, પોતાના પિતા યાદ આવ્યા.
વૈતાઢ્ય પર્વતની સુંદર ઉપત્યકાઓ નજર સામે તરી રહી. હાથીના બાળને લઈને રમકડાની જેમ ૨મેલી રમતો યાદ આવી. ક્યાં એ દિવસો, ને ક્યાં આજ પોતે !
અરે ! ઘરબાર, માતાપિતા, કુટુંબકબીલો – આટઆટલું યોગીની જેમ એકસાથે તજનાર સ્ત્રી તો આપોઆપ તપસ્વિની છે. કોઈ પુરુષ આટલો ત્યાગ તો કરી જુએ ! નવી ભૂમિ, નવું ઘર, નવો સ્વામી આ બધાં પારકાંને પોતાનાં કરનાર નારી તો ખરેખર નારાયણીરૂપ જ છે !
પટરાણીને પરામર્શ કરતાં કરતાં પોતાના સ્ત્રીત્વ વિષે અભિમાન ઊપજી આવ્યું ! પણ એ સાથે પોતે છાનામાના ઝરૂખે બેસી નિહાળેલા ભરતદેવ
યાદ આવ્યા.
એ દિવસે પહેલી નજર પડતાંની સાથે એ મહાબાહુના ઝૂલે ઝૂલવાનું દિલ થઈ આવ્યું ! એ વિશાળ સ્કંધ પર ઝૂમી પડવાનું દિલ થઈ આવ્યું ! એ વક્ષસ્થળ, એ વિશાળ ભાલ, એ રમ્ય નયનછટા, એ વીરત્વ – બધું મારી આંખોમાં વસી ગયું. એક અજાણ્યા પુરુષને જીવનમાં પહેલી વાર જોયો ને આટલું અર્પણ ! રે સ્ત્રી ! તારું અંતર કુદરતે કેવું ઘડ્યું છે ! ઘરના બાગમાં કિલ્લોલ કરનારી કોયલડીએ રાજબાગ જોયો, કે ઊડીને બેઠી રાજબાગની આંબા-ડાળે ! વાહે ૨ે સ્ત્રી ! તને પિતા વિના ચાલે, માતા વિના પણ ચાલે, પણ પતિ વિના ન ચાલે ! શું તારું સરજત !
પટરાણીનું મનોમંથન ન જાણે ક્યાંનું ક્યાં ચાલ્યું જાત, પણ એટલી વા૨માં સામેથી ઐરાવત આવતો દેખાયો. એ ઉપર તારે મઢ્યા આકાશના અધિપતિ ચંદ્રદેવ જેવા રસરાજ ભરતદેવ બેઠેલા નજરે પડ્યા.
-
પટરાણી જરા વધુ સાવધ થયાં; ઉત્તરીય દેહ સાથે વધુ કસીને બાંધ્યું; છૂટા મૂકેલા કેશ વારંવાર સમારી રહ્યાં.
ઐરાવત સરયૂતટે આવી ઊભો રહ્યો.
મહારાજ ભરતદેવ નીચે ઊતર્યા, ને જલદી જલદી વિહારનૌકા પર આવી પહોંચ્યા. પણ અરે ! આ શું ?
૬૮ * ભરત–બાહુબલી
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org