________________
મા હસતી હસતી બહાર આવતી ને પોતાના સ્વામીને જોઈ આદરમાન આપતી; પુત્રને પાસે બોલાવી કહેતી : “બેટા ! આ તારા પિતા જ છે, પ્રણામ
કર !”
પણ પુત્ર તો શંકિત મનથી દૂર જ ઊભો રહેતો. થોડી વાર મન સાથે કંઈક તર્કવિતર્ક કરતો, ને જ્યારે કંઈ નિશ્ચય ન કરી શકતો ત્યારે પોતાના મિત્રને બોલાવી લાવતો.
મિત્ર પણ એ જ મૂંઝવણમાં પડેલો મળતો. એ કહેતો : મારે ત્યાં પણ કાબરચીતરી દાઢીવાળો એક શસ્ત્રધારી પુરુષ આવ્યો છે. હું ઓળખતો નથી, ને મા કહે છે, કે તારો પિતા છે, પ્રણામ કર !”
આવી પડેલી આ મૂંઝવણનો નિવેડો આણવા બંને મિત્રો એક આમ્રતરૂ નીચે આવીને ઊભા રહ્યા. ઘણી ઘણી ચર્ચાને અંતે તેઓએ તારણ કાઢ્યું કે,
‘આપણા પિતા આવા નહોતા. એમના વાળ તો તમામ શ્વેત આપણે જોયા હતા, ને આ નવા કહેવાતા પિતાશ્રીના વાળ તો કોઈક કોઈક જ શ્વેત છે. વળી આપણા પિતાઓને બધા દાંત પડી ગયા હતા, અને આ નવા પિતાને તો હજી એકાદ દાંત સિવાય બધા દાંત સાબૂત છે. આપણા પિતાઓ કેવું મીઠું મીઠું હસતા, ત્યારે આ લોકોના હાસ્યમાં તો કરડાકી છે !”
બન્ને મિત્રોએ અનુમાન-પ્રમાણને ખૂબ કહ્યું, ને પછી તારણ કાઢ્યું કે આપણને જેમ ભાઈ કે બહેન હોતાં નથી, ને આપણે બીજાં કોઈને ભાઈ કે બહેન ઠરાવી રમીએ છીએ, એમ આપણી માને આપણા પિતા બહુ પ્યારા હતા. એ મરી ગયા, એટલે મા પણ આ મહાશયની પિતાને સ્થાને નિમણૂક કરી, ખોટું ખોટું મન મનાવે છે !
બસ, આ નિર્ણય સાથે બંને મિત્રો છૂટા પડી પોતપોતાને ઘેર આવ્યા. અને પોતે નક્કી કરેલી વાત પોતાની માને કહી દીધી.
માતાએ બાળકના કેશને સુંઘતાં કહ્યું : “બેટા, એ મારા પિતા હતા. આ તારા પિતા છે.”
ના ના. ખોટું છે. મા-દીકરા વચ્ચે કંઈ મારા-તારાના ભેદ ન હોય– તું જ અમને શીખવતી હતી; ને આજ તારા પિતા ને મારા પિતાના ભેદ પાડી રહી છે. ચાલ, સાચજૂઠનો ન્યાય કરાવવા આપણા ચક્રવર્તી રાજા પાસે. કહે છે કે એ બહુ પરાક્રમી ને એકવચની છે !” માતા ખડખડ હસી પડી.
જાતને જીતો ૩૩
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org