________________
“સુંદરી ! સુંદરી !... અરે સુંદરી...!'
ચક્રવર્તી બોલતા બોલતા અટકી ગયા. એમની નજર રૂપાળી રાણીના મદભર્યા દેહ પરથી અંતરીક્ષ તરફ ઊઠી ગઈ.
સુંદરી !... સુંદરી...' એમના ઓષ્ઠ ધ્રૂજી રહ્યા.
સું......રી...એ ત્રણ અક્ષરોએ ભરતદેવને એકાએક વિચારમગ્ન બનાવી દીધા. આંખ સામે રહેલી રૂપરાશિસમી પટરાણી સુભદ્રા જાણે એકદમ હજારો યોજન દૂર ખસી ગઈ, ને ચક્ષુથી અંતર્ધાન રહેલ એક મનમોહિની સુંદરી નજર સમક્ષ તરી રહી.
કોણ હતી એ આટલી પ્રબળ મનમોહિની !
સુંદરી ! એનું નામ પણ સુંદરી, ને સ્વરૂપે પણ એ સુંદરી ! ફૂલબાગસમી એ મનોહર દેહયષ્ટિ ! મનને ભેદી નાખે એવાં એ સુંદર નયન ! ભરતદેવ જાણે આકાશમાં ટાંગેલી કોઈ સુંદર સ્ત્રીની છબી નીરખી રહ્યા. ચક્રવર્તી જાણે કામદેવના બાગમાં ભૂલા પડ્યા. સુંદરીની સુંદરતમ છબી એમની નજરમાં રમી રહી. અંતરને જકડી લે એવો એ ભવ્ય કેશકલાપ ! કેસર, કસ્તૂરી ને કંકુના મિશ્રણથી બનાવેલો એ દેહબાગ મધુમેરેય જેવી માદક એની વાણી ! સ્વર્ગ જેને માટે ફેંકી દેવા જેવું લાગે એવી એ સુંદરી ! ભરતદેવના અંતરપટ ઉપર ભૂતકાળનાં ચિત્રો આલેખાવાં લાગ્યાં :
પોતે અને સુંદરી, બન્ને બાળપણમાં સરયૂતટ પર સાથે રમેલાં. કિશોરાવસ્થામાં એ રેતીકિનારા પર સાથે બેસીને આશામિનારા રચેલા યુવાવસ્થામાં હાથીને નાથવાની રમતમાં સાથે હરીફાઈમાં ઊતરેલાં, સુંદરી ! જગતમોહિની સુંદરી ! કામદેવની કામઠી શા એના નાનાશા ઓષ્ઠ જેને માટે સ્નેહનું અડધું વચન પણ કહે, એ ધન્ય થઈ જાય !
સુંદરી ભરતનું જીવનસ્વપ્ન બની રહી.
આ સુંદરી કોણ ? દૂર દૂરની કોઈ સગી નહિ પોતાના ભાઈ બાહુબલીની જ બહેન ! યમ અને યમીની જેમ ભાઈ-બહેન પરણતાં એ આ યુગ; એમાં પોતાના પિતા ભગવાન ઋષભદેવે ક્રાન્તિ કરી. એ ક્રાન્તિને સહુએ અપનાવી, પણ ભરતદેવે પોતે એમાં અપવાદ માગ્યો. સમજી સમજીને પણ તેઓ સુંદરીને અંતરથી છોડી ન શક્યા. અને અંતરને ઠગવું એ તે કાળે અન્ય આચારોમાં ઘોર પાપ લેખાતું.
મહાન પિતાએ મૌન રહી કંઈ જવાબ ન આપ્યો. પછી પિતાજી સર્વ
નગરપ્રવેશ * ૩
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
–
www.jainelibrary.org