Page Text
________________
સર્વપ્રથમ તો ત્યાં ભરત-શાસન સ્થપાઈ જતું.
શાસન એટલે અસિ, મસિ ને કૃષિના શિક્ષણનો પ્રારંભ ને દયા, દાન ને દેવતના સંસ્કારોનું આરોપણ. સબળો નબળાનું રક્ષણ કરે, એ શાસનનો પહેલો મહામંત્ર હતો.
ગિરિકંદરામાં રહેતાં માનવજૂથો ગિરિતળેટીમાં રહેતાં માનવજૂથો સાથે હમેશાં શત્રુતા ધરાવતાં. જુદાં જુદાં જંગલમાં વસતા વાઘની ધ્વંસક નીતિ ત્યાં પ્રવર્તતી. એ બધાને ભરતસિંહાસન પાસે એકત્ર કરવામાં આવતાં. એક જથ્થાની કન્યા બીજા જથ્થાના કુમારને વરતી. બંને જથ્થાના આગેવાનો એકત્ર થઈ ગ્રામ, નગર, વાડીની રક્ષાનો ભાર લેતા. આમ, આપોઆપ નાનાં ગ્રામ, નગર ને ખેડાં રચાવા લાગ્યાં.
બીજી તરફ વાર્ધકીરત્ન રસ્તા બનાવતું, નવાણ ગાળતું, નાના નાના આવાસો ખડા કરતું. સરિતા પર સેતુ રચતું, સ્વછંદ સરોવરોની પાજ બાંધતું, ટેકરા ઉખેડી સમતલ ભૂમિ કરતું. વિકરાળ પશુઓને હાંકી ઉપવન રચતું, ખેતરો ખેડાવતું, મધુમંડપો રચાવતું, ગોચરો બનાવતું આગળ ને આગળ કૂચ કરી રહ્યું હતું.
સેના નરમાંસભક્ષકોને કંદરાઓમાંથી પકડી લાવતી, એમને સુધારતી. શિકારજીવન ગાળનારને ગોપજીવન બતાવતી. ગોપજીવન જીવનારને કૃષિજીવન શિખવાડતી. કૃષિજીવન જીવનારને નગરજીવન જીવવા પ્રેરતી.
ભરતદેવનો આદેશ હતો કે ભય દર્શાવીને પણ પ્રીતિનું શાસન ખડું કરવાનું છે. રાજાનો ધર્મ માણસને હીન નહિ, ક્રોધી નહિ, વેરી નહિ, વિલાસી નહિ, પણ ઉચ્ચ બનાવવાનો છે ! કેટલાંક વૃક્ષ એમ ને એમ જલસિંચનથી વધે છે. કેટલાંક વૃક્ષને નિયત સમયે કાપકૂપ કરો, કલમ કરો, અરે, કેટલાકને તો છેદો તો જ ફળ આપે છે. બધે મૂળની રક્ષા જરૂરી છે. વૃક્ષને ફળદાયી બનાવતાં મૂળ છેદવું ન જોઈએ. એમ માણસને સુધારતાં મનુષ્યત્વ ન જવું જોઈએ. યુદ્ધથી શત્રુતા વાવવાની નથી, મિત્રતા માટેનું આ યુદ્ધ છે ! કેટલાક માણસો પોતાનું હિત પોતે સમજતા નથી. સમજાવવા જઈએ તો સહેલાઈથી સમજતા નથી. એમને સમજાવવાની આ જરા કડક પણ અંતરની પ્રેમાળ રીત છે. સૂર્યોદય થતાં જેમ સૂરજમુખી પૂર્વ તરફ મોં ફેરવે એમ બધે રાજા
જંગલમાં મંગલ પ૯
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 004516 |
| Book Title | Chakravarti Bharat |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jaybhikkhu |
| Publisher | Jaybhikkhu Sahitya Trust |
| Publication Year | 2008 |
| Total Pages | 234 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, History, & Story |
| File Size | 10 MB |