________________
૫
ચક્રવર્તીનાં ચૌદ રત્નો
શરદ ઋતુના પૂર્ણ ચંદ્રનાં દર્શન કરીને સૂતેલો પ્રવાસી, ગ્રીષ્મના સહસ્રરશ્મિ સૂર્યનાં દર્શન કરતો જાગે ને જેટલું આશ્ચર્ય અનુભવે એટલું જ આશ્ચર્ય કોઈ પણ માનવી, આમ્રકુંજના ભરતને અને આજે આયુધશાળાના પ્રાંગણમાં યુદ્ધના દેવ બનીને ફરતા મહારાજ ભરતદેવને જોઈને અનુભવે !
ધનુષ્યની જેમ ટટાર દેહયષ્ટિ, નિશ્ચલતામાં બિડાયેલા હોઠ, દૃઢતાથી ઊંચું ઊઠેલું મસ્તક, પૃથ્વીને ધણધણાવતા પાય ને પ્રચંડ પ્રલયંકારી તેજથી ઝળહળતાં નેત્રય !
જોનારને એમ જ લાગે કે આ ભરતદેવ એ ભરત હોય જ નહિ ! એ જુદો, આ જુદા ! પેલો ભરત તો આપોઆપ વહાલસોયો લાગે તેવો. એના સંપર્કમાં મીઠાશ મણાય તેવા, ને હોંશે હોંશે એની સાથે વાર્તા-વિવાદ કરવાનું મન થાય એવો હતો; જ્યારે આ તો મેરુ સમાન અચલ, સમુદ્ર સમાન ગંભીર ને વડવાનલ સમ અસ્પૃશ્ય છે ! દૂરથી દર્શન કરવા જેવો પ્રતાપી અને દૂરથી નમસ્કાર કરવા જેવો પૂજનીય !
ભરતદેવની આયુધશાળા અયોધ્યાની ઉત્તર દિશાના એકાંત ભાગમાં આવેલી હતી. એ ખાસ મોટા વિસ્તારમાં પથરાયેલી હતી. એના મધ્યભાગમાં ચક્રરત્નનો આવાસ હતો. વર્ષોની તિતિક્ષા ને તપ પછી આ અવિજેય યુદ્ધ૨ત્નની પ્રાપ્તિ થઇ હતી.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
