________________
સુંદરીને જોવી ને જીવનનું મધુર સ્વપ્ન જોવું, બંને એમને માટે સમાન હતું. ઉલ્લાસની એ મૂર્તિનું દેહડોલન નવવસંતને શરમાવતું. ભગવાન વૃષભધ્વજને પુત્રો સો હતા, પણ પુત્રીઓ તો બે જ એક સુંદરી ને બીજી બ્રાહ્મી. ચાંદાસૂરજની જોડ જોઈ લો !*
યુગલિક ધર્મના પરિવર્તન વખતે પ્રભુએ બ્રાહ્મીને બાહુબલિની સખી બનાવી હતી, ને સુંદરીને ભરતની છાયામાં મૂકી દીધી હતી. ભરત બાળપણથી સુંદરીને ચાહતો હતો. મોટપણે પણ એનો એ ચાહ અલ્પ થયો નહોતો.
બ્રાહ્મી એની માતા જેવી સ્વસ્થ હતી. પિતાની પાછળ એ પણ અદશ્યની ખોજમાં, ભોગને ત્યાગથી શોભાવવા ચાલી નીકળી. સ્વસ્થ ને ગંભીર, શીલ અને સૌંદર્યભરી બ્રાહ્મીને સહુ ચિરવિદાય આપી શક્યાં, પણ જાજ્વલ્યમાન સુંદરી માટે એમ ન બની શક્યું. સુંદરી નગરીની શોભા હતી, રાજકુળનો પ્રાણ હતી. સ્વયં મહારાજ ભરતદેવ જ શરમને એક કોર મૂકી એની વિદાયની આડે આવી ઊભા રહ્યા.
એમને લાગ્યું કે અયોધ્યાના આવાસમાંથી સુંદરી ચાલી જાય, તો જાણે અયોધ્યા નગરીમાંથી સમસ્ત રૂપમાધુરી વિદાય લઈ લે ! સુંદરી જ્યાં વિહરતી ત્યાં રૂપનું એક વાતાવરણ પાથરતી જતી. એ રૂપસુધાને સહુ વશવર્તી રહેતાં. સુંદરી ભરતદેવના દરબારની સમ્રાજ્ઞી બનીને જીવતી હતી. એના મિષ્ટ અધરો જરા ફરકતા ને એક એક સહસ કવિતાના મધુર ગીતાવલિના મનોહારી સ્વર જેવી એની વાણી સુધા પીવા સહુનાં હૈયાં લાલાયિત થઈ જતાં. એની ભૂકુટિ ચડતી ને નવમલ્લિકાનો યૌવનગંધ જાગી જતો.
સુંદરી ખરેખર સુંદરી હતી. જ્યાં સ્પર્શ કરતી ત્યાં સૌંદર્ય જાગી ઊઠતું. કેળના વૃક્ષ નીચે ઊભી રહી એ મયૂરનું નૃત્ય જોતી ને સહુ એ આખા દૃશ્યને અંતરમાં આળખી લેતાં. કોણ સુંદર ને કોણ શ્રેષ્ઠ એ પ્રશ્ન જ ત્યાં શમી જતો. કેળ પણ જાણે સુંદરીથી શોભતી ને મયૂરનૃત્ય પણ સુંદરીની હાજરીથી ઓપતું. સરોવર તો અનેક હતાં, પણ જેમાં સુંદરી સ્નાન કરવા સંચરતી, એ સરોવર અમોઘ કીર્તિ પામી જતું.
અન્યની તો શી વાત ! સ્વયં ભરતદેવ જ જીવનસખી સુંદરીને આમ ત્યાગના માર્ગ પર જવા દેવા રાજી નહોતા. આવું ભુવનમોહન સૌંદર્ય પૃથ્વી * અન્ય મત પ્રમાણે ૧૦૩ પુત્ર-પુત્રી હતાં.
ભુવનમોહના ૧૯
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org