Chakravarti Bharat

SR No.: 004516
Original Sutra Author: N/A
Author: Jaybhikkhu
Publisher: Jaybhikkhu Sahitya Trust
Publication Year: 2008
Total Pages: 234
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, History, & Story
File Size: 10 MB

Page 116

સેનાનો કેટલોક ભાગ હાથી પર હતો, કેટલોક ભાગ અશ્વ પર હતો, અને મોટો ભાગ પગપાળો હતો. એ હાથી ને એ અશ્વ જલક્રીડનમાં કુશળ હતા.
સેનાપતિ સુષેણ પોતાના પ્રિય અશ્વ કુવલયાપીડ પર આરૂઢ હતો. એ અશ્વ ઉત્તમ અશ્વ તરીકેનાં સર્વ લક્ષણોથી યુક્ત હતો. એનો દેહ સપ્રમાણ હતો. એ એંશી આગળ ઊંચો હતો, નવાણું આગળ વિશાળ હતો, એકસો ને આઠ આંગળ લાંબો હતો. એના મસ્તકનો અગ્રભાગ બત્રીસ આંગળની ઊંચાઈએ રહેતો. ચાર આંગળના એના બાહુ હતા, સોળ આંગળની એની જંઘા હતી, ચાર આંગળના ગોઠણ હતા, અને ચાર આંગળ ઊંચી એની ખરીઓ હતી.*
કુવલયાપીડ અશ્વ સંસારનો આદર્શ અશ્વ હતો. એ શ્રેષ્ઠ એવાં લક્ષણોથી લલિત હતો. એનો મધ્યભાગ ગોળાકાર ને જરા નમેલો હતો. એની પૃષ્ઠભાગ વિશાળ ને ભરાવદાર હતો. દશ આવર્ત ચિહ્નોથી એ યુક્ત હતો. હીરાગળ વસ્તુના તંતુ જેવી એના દેહ પર રોમરાજિ હતી. યૌવનને પ્રાપ્ત થયેલા પોપટનાં પીંછાં જેવી લીલી એની કાંતિ હતી. આરોહીના ઇશારા પર ચાલનારો એ જીવ હતો. ચાબુકનો પ્રહાર એણે કદી અનુભવ્યો નહોતો.
આરોહીના રક્ષણ માટે જાન કાઢી આપનાર એ જાનવર હતું. એના પર રહેલી સુવર્ણની ઘૂઘરમાળ રણઝણતી હતી. પતાકા જેવું એનું મુખ હતું. પંચવર્ણના મણિઓથી યુક્ત એની લગામ હતી. એના કપાળમાં સુવર્ણ કમળનું તિલક હતું. ઇંદ્રના અશ્વ ઉચ્ચે થવાનો એ બીજો અવતાર હતો. એનો શ્વાસ કમળના જેવો સુગંધી હતો. પૃથ્વી પર પગ ઠરતા ન હોય એમ ગગનવિહારી ગરુડરાજ જેવો એ હતો. એ વાંકાચૂંકાં પગલાં મૂકતો ચાલતો ત્યારે ગતિભંગમાં નટરાજને પણ શરમાવતો. પાંચ પ્રકારની ગતિમાં એ નિષ્ણાત હતો. જળ અને સ્થળ અને સમાન હતાં. પર્વત એને મેદાન સમા હતા. ગમે તેવી કંદરા એની હરણફાળ આગળ અદુષ્કર હતી.
કુવલયાપીડને નાટારંભ કરાવતો સુષેણ સિંધુ નદીના તટ પર આવ્યો. મહારાજ ભરતદેવે એને વિદાય આપવા ગજરત્ન પર ચઢીને આવ્યા હતા. સુષેણે એમને પ્રેમભર્યા નમસ્કાર કર્યા ને પોતાના અને સિંધુ નદીના પ્રવાહમાં હાંક્યો. થોડી વારમાં ગજસૈન્ય ને અશ્વસેન્ચે એનું અનુકરણ કર્યું. * ત્રિષષ્ટિશલાકાપુરુષચરિત્રના આધારે
પ્લેચ્છ કુલ પર વિજય ૧૦૧