Chakravarti Bharat

SR No.: 004516
Original Sutra Author: N/A
Author: Jaybhikkhu
Publisher: Jaybhikkhu Sahitya Trust
Publication Year: 2008
Total Pages: 234
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, History, & Story
File Size: 10 MB

Page 111

નદી, સમુદ્ર ને દ્રહનો એ જળમય પ્રદેશ છે. ચર્મરત્ન વડે લડી શકાય એવું એ યુદ્ધ છે !” સુમતિસાગરે ભરતદેવ વતી કહ્યું.
નૌકાયુદ્ધ જાણું છું. બાકી તો સ્વામીની આજ્ઞા હોય તો યમનું રાજ્ય પણ જીતી લાવું. સુષેણે કહ્યું.
“સુષણ ! મારી આજ્ઞા છે – અરે ! તારે માટે આજ્ઞા શબ્દનો ઉચ્ચાર મને ઘણો ખૂંચે છે – મારી ઇચ્છા છે. મારી ઇચ્છા એ જ તારું જીવન સર્વસ્વ છે, એ હું જાણું છું. તું મ્લેચ્છ કુળોને જીતી આવ ! તું સર્વતંત્રસ્વતંત્ર સેનાપતિ ! પણ યાદ રાખજે કે મ્લેચ્છ ક્રૂર, કપટી ને છદ્મવેશી છે. તેમની સાથે તું યુદ્ધનું કેવી રીતે સંચાલન કરીશ?”
યુદ્ધની રીતથી, સ્વામી ! આટલે લાંબે ગાળે એમ કાં પૂછવું પડ્યું ?” સુષેણને આટલાં વર્ષના સતત પરિચય પછી ભરતદેવનો આવો પ્રશ્ન સાંભળી આશ્ચર્ય થયું. યુદ્ધ એ આખરે યુદ્ધ છે. એમાં લોહી દેવાનું – એમાં લોહી લેવાનું. એમ લઈ – દઈને વિજય વરવાનો.'
જરૂર ! સુષેણ ! યુદ્ધ એ યુદ્ધ છે. પણ મારા યુદ્ધમાં જરા ફેર છે. બને ત્યાં સુધી માનવને હણ્યા વગર માનવતા ઘડવા ઇચ્છું છું. હું રક્તહીન ક્રાન્તિ માર્ગ છું.” ભરતદેવ ઊભા થયા, સુષેણની પાસે આવ્યા, ને એને ખભે હાથ મૂકી વળી બોલ્યા :
સુષેણ ! વર્તમાનને ઘડતી વખતે ભૂતકાળ તરફ જરૂર નજર કરવી. એમાં ઘણા બોધપાઠો હોય છે. માણસ સર્જવા માટે, માણસને સુખી કરવા માટે, માણસનો જન્મ સુકર કરવા માટે અમારા વડવાઓએ કેટલા પ્રયત્નો કરેલા, એ યાદ કરું છું ત્યારે એક પણ માનવને હણતાં મારો જીવ ચાલતો નથી.'
ભરતદેવ જાણે વિલીન થતી સંધ્યા તરફ જોઈ રહ્યા. ત્યાં આકાશપટલ પર પોતાના પ્રતાપી પૂર્વજોનો ઇતિહાસ આલેખાયેલો હોય તેમ તે ઉકેલી રહ્યા :
આજે જેમ સાપણનાં જેટલાં જણ્યાં એટલાં જીવતાં નથી, એમ કોઈ કાળે માનવજન્મની પણ એ જ કહાણી હતી. બે સંતાનને એકસાથે જન્માવ્યાં કે માતાનું મૃત્યુ પાછળ પિતાનું. બે જન્મ્યાં તો બે જીવનાં ગયાં. બે વધ્યાં તો બે ઘટ્યાં. આમાં માનવકુળ રચાય ક્યાંથી ?'
આ માટે અમારા એક પૂર્વજ આખી જિંદગી એ કાર્ય પાછળ ગાળી. અને ૬ ચક્રવર્તી ભરતદેવ