________________
શ્રી આનંદધનજીનાં પદો
દ્વાર પર રાહ જોઉં છું અને મારે વિરહકાળ જ્યારે ભાંગશે તેને માટે મનમાં પ્રગટતા વિચાર-દાવાનળની અંદર ર્યા કરું છું.
અથવા બીજી રીતે અર્થ કરતાં સુમતિ શ્રદ્ધાને કહે છે કે-હું મટી છતાં કુમતિએ પતિને એવા ભરમાવી દીધા છે કે તે મારી તરફ જોતા પણ નથી. પ્રમત્ત ગુણસ્થાનક સંયમનું દ્વાર છે, તે દ્વારા ચેતન સંયમમાં પ્રવેશ કરે છે અને ત્યાર પછી પ્રગતિ કરી આગળ વધે છે, પરંતુ કુમતિએ મારા પતિને એવા ભરમાવી દીધા છે કે તેઓ આ સંયમના દ્વાર પાસે આવતા જ નથી. મતલબ કુમતિએ પતિને સંયમદ્વારથી ટાળી દીધા છે અને ત્યાંથી દૂર ને દૂર રહે એવી ભેજના માયા, મમતાએ કરી છે. બનતાં સુધી તે પતિને કુમતિ માર્ગ પર જ આવવા દેતી નથી, કદાચ માર્ગ પર આવી જાય તે સમ્યમ્ વિશુદ્ધિમાં તે આડી આવ્યા કરે છે, કદાચ અવિરતિ કે દેશવિરતિ ગુણ પતિ આદરે તે સંયમના દ્વાર સુધી પતિને કુમતિ પહોંચવા દેતી નથી. હું તો સંયમના દ્વાર પર મારી નજર ટેકાવીને ખડે પગે ઊભી છું કે પતિ ક્યારે એ દ્વાર પાસે આવે, કયારે તે દ્વારથી મારા મંદિરમાં પ્રવેશ કરે અને ક્યારે મારે વિરહકાળ ભાંગે. અથવા કુમતિએ પિતાનું એવું પ્રાબલ્ય પતિ ઉપર ચલાવ્યું છે કે પતિ હાલ કુમતિના વેશ્યામંદિરમાં વાસ કરી રહ્યા છે, ત્યાં નાના મોટાની શરમ મૂકી હું ગઈ તો મને બારણેથી જ ટાળી દીધી, અટકાવી દીધી, મારે પ્રવેશ થવા દીધું નહિ. કુમતિ એવી યુક્તિથી કામ કરે છે કે મને મારા પતિ સાથે મેળાપ જ થાય નહિ, કારણ કે કુમતિ જાણે છે કે જે એક વાર પતિને અને મારો મેળાપ થયે તે પછી પતિ સાચી હકીકત જાણી જશે, વસ્તુસ્વરૂપ સમજી જશે અને કુમતિનું મંદિર છેડી જશે. આ પ્રમાણે ટબાકાર અર્થ કરે છે તે પણ બહુ સુંદર ભાવ આપે છે.
पट भृखन तन भौक न *ओढे, भावे न चोंकी जराउ जरीरी; सिवकमला आली! सुख नउ पावत, कौन+ गिनत नारी अमरीरी, पिय बन० २
હું શરીર ઉપર વસ્ત્ર કે આભૂષણ જરા પણ ઓઢતી નથી, કી અથવા જડાવ કામ કરેલ ઝવેરાત ગમતાં નથી; હે સખી ! મેક્ષલક્ષ્મીનું સુખ ( જ્યાં સુધી) પ્રાપ્ત કરું નહિ ( ત્યાં સુધી એ પ્રમાણે થાય છે ) અને દેવાંગનાનાં સુખને તે કોણ ગણે છે ?”
* “ઢ” ને બદલે બે પ્રતમાં “ ઉઠે ” એવો પાઠ છે તેને અર્થ સંબંધ સાથે બેસતું નથી. ભકના સાચા અર્થ સાથે તેને સંબંધ હોવો જોઈએ.
+ “કૂણ ગિને ” એવો પાઠ એક પ્રતમાં છે. અર્થમાં ફેર નથી.
૨ પટ=વસ્ત્ર. ભુખન=આભુષણ ઘરેણાં. તન=શરીર ઉપર. ને ઓઢ=ઢતી નથી. ભાક=જરા પણ ( ટબાનુસાર) ભાવે ન=ગમતી નથી. ચેકી=આભૂષણ વિશેષ, જરાઉ=ઝવેરાત. જરી=જડાવ. સિવકમલા=મોક્ષલક્ષ્મી. આલી=સખી. નઉ પાવત પામતી નથી. કૌન=કોણ ગિનત=ગણે છે. નારી અમરી વતાની સ્ત્રી, દેવાંગના.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org