________________
૫૩
વીસમું પદ
કુમતાને સંગ વનીય મતાન્યેા છે અને આત્માનું ત્રણ લોકનુ વ્યાપકપણું સૂચવ્યુ છે તે ભાવ જોઈ, વિચારી, સમજી બુદ્ધિ તે અટકી પડે છે. આ અજલ્પ જાપ ચાલે છે તે પ્રેમી પતિપ્રિયાની આનંદવાર્તાના નિરૂપ શણગાર પર રૂપક સમજવે. આ જાપમાં બહાર સાંભળી શકાય તેવા ( શ્રાવ્ય ) અવાજ થતે નથી પણ અંદર તેની લય ચાલે છે. અનુભવ વગર અજપા જાપનું સ્વરૂપ સમાવવું મુશ્કેલ છે.
૧૭. શણગારસમયે દરવાજા પર જિતનગારાનાખત શરણાઈ વગાડવામાં આવે છે જે કામેદ્દીપક છે. એ વિજયડકાને અવાજ કર્ણ ઉપર પડતાં પતિપત્ની વચ્ચે વિશેષ રતિક્રીડા ચાલે છે અને તેથી તેને શણગારવામાં આવેલ છે, શુદ્ધ ચેતના જેવી પતિપ્રેમી શુદ્ધ સાધ્વી સતીને મેળાપ થતાં ચેતનજીના કાનમાં અનાહત નાદ સા સહુના અવિશ્રાન્ત ઉચ્ચાર સભળાય છે. એ નાદ બ્રહ્મર'પ્રમાંથી ઉઠે છે અને એની સરખામણીમાં વાયેાલીન, ફીડલ, હારમેાનીયમ કે સારગીના અવાજ કાંઇ હિસાબમાં નથી. ડકાને અવાજ અને અનાહત નાના અવાજ પ્રેમ વધારનાર છે, ફેર માત્ર એટલા જ છે કે વિજયડકાને અવાજ બહારથી કાન સાથે અથડાય છે જ્યારે અનાહત નાદ અંતરાત્માથી ઉઠે છે. આ અનાહત નાદ અને અજપા જાપનું વિશેષ સ્વરૂપ યોગના ગ્રંથાથી જાણવા-સમજવા યાગ્ય છે.
૧૪. વરસાદની ધારા ચાલતી હોય, સાથે વિજયડકા વાગતા હાય અને તેના નાદ આવ્યા કરતા હૈાય ત્યારે પતિપત્નીના આનંદમાં વિશેષ વધારા થાય છે અને તેવે કૃત્રિમ વરસાદ લાવવા માટે સહેલામાં યાંત્રિક ગોઠવણુ પણ રાખવામાં આવે છે. અહીં શુદ્ધ ચેતના અને ચેતનજીના મેળાપ વખતે તેા તેઓના અધિકાર પ્રમાણે આનંદરૂપ વરસાદ વરસ્યા જ કરે છે, અને સાથે અજપા જાપ ચાલે છે અને અનાહત નાદના અવાજ ઉઠ્યા કરે છે. આન ંદના વરસાદ પણ સાધારણ રીતે ઉડે છે એમ નહિ પણ અખંડ ધારા ચાલ્યા કરે છે, અને આપણે જેને ઝડીનેા વરસાદ કહીએ છીએ તેવે ચાલે છે. આવી રીતે આનંદજળની જ્યાં રેલછેલ થઇ રહી હૈાય ત્યાં પછી મૂળગુણરૂપ છેડવાએ વિકસ્વર થઇ અનેક પ્રકારનાં ફળ, પુષ્પ કે ધાન્ય આપે એ તેનું તદ્દન સ્વાભાવિક પરિણામ છે.
૧૫. શૃંગારસમયે વરસાદ વરસતા હોય તેમાં વળી મેાર ટહુકા કરે ત્યારે આનંદની પરિસમાપ્તિ થઇ જાય છે. અહીં ભવ્ય વનવાસી મયૂરે એટલે સંસારી ભવ્ય પ્રાણીઓ એકતાર દૃષ્ટિથી જોઇ રહ્યા છે, આનંદથી ટહુકા કરે છે કે-અહા ! આ ચેતના અને ચેતનજીના મેળાપ કેવા સુંદર થયા છે ! આવા આનંદ-વરસાદમાં ન્હાવાનેા અમને પ્રસંગ આન્યા પણ તે અમારું અહાભાગ્ય છે ! દેશનારૂપ વરસાદ વરસે તે વખતે મયૂરના ટહુકા પેઠે ભવ્ય જીવે! હરખાઈ જાય છે અને એકતાર થઇ રહે છે. આનંદની
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org