________________
૨૫૦
શ્રી આનંદઘનજીનાં પદો સમાધિની જે સ્થિતિ અન્ય ગગ્રંથોમાં વર્ણવી છે તે આત્માનું વ્યક્તિત્વ દૂર કરનારી છે અને જેન વ્યુત્કાન્તિના નિયમ પ્રમાણે તે અસમીચીન છે. એ સંબંધી વિવેચન સાતમા પદની છેલ્લી ગાથામાં થઈ ગયું છે.
૭. સૌભાગ્યવતી સ્ત્રી ગળામાં ફૂલની માળા શણગારસમયે ધારણ કરે છે તેમ શુદ્ધ ચેતનાએ પતિના અનેક ગુણરૂપ પુષ્પોની બનાવેલી સુંદર માળા પિતાની ડેકમાં ધારણ કરી. પતિમાં જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્રાદિ અનેક ગુણો છે તે ચેતનાએ ગળામાં ધારણ કયો અથવા ચેતનના ગુણરૂપ માળા પોતાની ડેકમાં ધારણ કરી. આ અને આ પદમાં બતાવેલા બીજા શણગાર ધારણ કરેલી શુદ્ધ ચેતના ચેતનજીને ભેટી પડી, એક રસ થઈ ગઈ તેથી ચેતનજી તદ્રપ થઈ ગયા એ હકીકત સર્વત્ર સમજી લેવી.
सुरत सिंदूर मांग रंग राती, निरते वेनी समारी; उपजी ज्योत उद्योत घट त्रिभुवन, आरसी केवल कारी. अबधू० ४
શુદ્ધ ઉપગરૂપ સિંદૂરને રંગ સેંથામાં પૂરીને હું રક્ત થઈ છું અને બહુ હશિયારીવડે નિરક્તતારૂપ અંબોડો વાળે છે; તિને પ્રકાશ અંતરાત્મારૂપ ત્રણ ભુવનમાં પ્રગટી રહ્યો છે અને કેવળજ્ઞાનરૂપ આરીસે બનાવ્યું છે. (હાથમાં લીધું છે.)” - સુરત શુદ્ધ ઉપગ, સ્મૃતિભેદ ન થતાં હકીકત બરાબર સ્મરણમાં રહે છે. માંગ=( સીમન્ત-સેથી, સેંથે, કેશરચના. સીમન્ત અથવા સીમાન્ત શબ્દ કેશરચનાના અર્થમાં વપરાય છે. આ શબ્દમાંથી સી અક્ષર ઊડી જઈ માન્તને માંગ થઈ ગયો. એટલા ઉપરથી માંગ એટલે સેંથો એ અર્થ તેને થતો હોય એમ જણાય છે.)
ભાવ–શુદ્ધ ચેતનાના શણગાર ગણાવતાં આગળ જણાવે છે કે
૮. સૌભાગ્યવતી સ્ત્રી માથાના વાળ ઓળી તેને સુંદર સું પાડે છે અને તેમાં વળી વચ્ચે સિંદૂર પૂરે છે, એ શણગારનું એક ચિહ્ન છે. અહીં શુદ્ધ ચેતના પિતાના ઓળેલા સેંથામાં શુદ્ધ ઉપગરૂપ સિંદૂરને રંગ પૂરે છે. સુરતને અથ સંગસુખ પણ થાય છે, તેમાં રત શબ્દમાં રક્તતાના રંગને જે આશય છે તે રહેવા દઈ શુદ્ધ ઉપગરૂપ રંગ પૂર્યો એ આશય અત્રે નીકળે છે. કહેવાની મતલબ એ છે કે-ચેતન અને શુદ્ધ ચેતનાને જ્યારે સંયોગ થાય છે ત્યારે તેના મૂળગુણો પ્રગટ થાય છે અને તેમાં તે આસક્ત રહે છે અને તદ્રુપ પોતે બને છે. જ્ઞાનગુણ એ આત્માની શક્તિ છે અને જ્ઞાને પગ તે શક્તિની વપરાશ છે. શક્તિ જ્યાં સુધી અવ્યક્ત રૂપે રહે ત્યાં સુધી
૪ સુરત=આલિંગન અથવા શુદ્ધ ઉપગ. માંગ=સે છે. રાત=રક્ત, સંગીત, નિરd=હુશિયારીવડે, સાવધાનપણે અને શ્લેષાર્થમાં નિરક્તતારૂ૫. વેની=ણી, અંબોડે. સમારી=સુધારી, ગુંથી. ઉદ્યો=પ્રકાશ, ઘટ અંતરાત્મરૂ૫. આરસી કાચ. કેવળ= કેવળજ્ઞાનરૂપ. કારી=બનાવી.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org