________________
ખાસ્સુ પદ
૨૦૦
આરા આવતા નથી; તેવી જ રીતે નીલ લેશ્યાવાળા જીવે ચારાશી લક્ષ જીવાયેાનિમાં ફર્યા કરે છે, પણ તેના આંટા પૂરા થતા નથી, એક ચેાનિમાંથી કાળ કરીને બીજીમાં જાય છે અને એ પ્રમાણે કર્યા જ કરે છે, પણ તેના ઈંડા આવતા નથી. નીલ લેશ્યા અશુભ છે. સમ્યક્ત્વ પ્રાપ્ત થયા પહેલાં જીવ આ લેશ્યામાં વતા હાય છે તેથી તેને અંત આવતા નથી, તેની ખાજી પૂરી થતી નથી, એ તે ચક્રમાં ભમ્યા જ કરે છે.
વળી કાળી સોગઠી જોડીને તાડતી નથી, એ નુગમાં જ ચાલ્યા કરે છે. અને સાગઠી સાથે હાય ત્યાં સુધી તે ફર્યો કરે છે. મતલમ તે દ્રુતિ સાથે પેાતાના સંબંધ કર્દિ છેડતી નથી. સ`થી ભયંકર કૃષ્ણે લેશ્યા છે તેથી તેને દ્રુતિ સાથે વિયેગ થવા સભવતા નથી. આવી રીતે કૃષ્ણ અને નીલ લેશ્યાવાળા જીવે તે દ્રુતિમાં રખડ્યા કરે છે, ખાજીમાં આ ઘરમાંથી ખીજામાં અને ત્યાંથી ત્રીજામાં એમ ચાલ્યા કરે છે પણ તેને અંત આવતા નથી.
લાલ અને પીળી સાગઠીએ કાઇ વાર જુગ તેાડીને ઘરમાં આવે છે એટલે જ્યાં સુધી જુગમાં હાય છે એટલે દુતિ સાથે સ``ધમાં હાય છે ત્યાં સુધી તે ઘરમાં આવી શકતી નથી, પણ જુગ તાડી નાખીને કોઈ વાર ઘરમાં આવી જાય છે, તેવી રીતે તેને અને કાપાત લેફ્સાવાળા જીવો ક્રુતિ સાથેના પેાતાના સંબંધ તેડી આત્મસ્વભાવમાં આવી જાય છે, કાઈ વાર આત્મસ્વરૂપમાં રમણુ કરે છે અને ધીમે ધીમે ઉત્ક્રાંતિમાં આવી જઇ પદ્મ અને શુક્લ લેસ્યા ધારણ કરનાર થાય છે. આવી રીતે આ જીવ નવી ખાજી ગાઠવતા જાય છે. નવાં નવાં ઘરમાં જાય છે. નવા નવા વેશ ધારણ કરે છે પણુ શાસ્ત્રકાર કહે છે કે એવી કઇ જાતિ નથી, એવી કોઇ યાનિ નથી, એવું કાઈ સ્થાન નથી, એવું કોઈ કુળ નથી કે જ્યાં આ જીવ અનંત વાર મરણ પામ્યા ન હેાય અથવા અનંત વાર જન્મ પામ્યા ન હાય! ' સક્ષેપમાં આ જીવ અશુભ લેસ્યા ધારણ કરીને તેના વડે ચેારાશી લક્ષ ચેાનિમાં-ચૌદ રાજલેાકમાં ફર્યા કરે છે.
‘જરદ’ એટલે ભુખરી. અહીં તેના આધ્યાત્મિક અર્થીમાં કાપાત લેસ્યા સમજવી. ચેડા લાલ અને થાડા પીળા રંગના મીક્ચર રંગને જરદ રંગ કહેવામાં આવે છે. સોગઠાના રગમાં તેને પીળું સોગઠું' સમજવું,
જોરી એ શબ્દ જોરી નોરી સાથે લાગતા નથી, કારણ મારા સમજવા પ્રમાણે નોરી શબ્દ શેતરંજની રમતમાં વપરાય છે એટલે જોરીના અર્થ અહીં જીગ-બે સાગઠી સાથે ચાલે એમ કરવા એ જ ઉચિત લાગ્યું છે. ચાપાટની રમતમાં પરણ્યા પછી ‘જુગ’ થાય છે તેને એ શબ્દ ખરાખર મળતા આવે છે.
આ પદમાં કહેવાની મતલબ એમ જણાય છે કે જ્યારે જુગ તેડીને ઘરમાં આવી
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org