________________
પુદ્ગલપરાવર્ત એટલે આ ચૌદ રાજલોકમાં જીવ એક ઠેકાણેથી મરીને, ભમીને પાછો એની બાજુમાં આવે, એમ કરતાં કરતાં ચૌદ રાજલોકનું ચક્કર પૂરું કરે ત્યારે એક પુદ્ગલ-પરાવર્ત.
ચોપાટીમાં જન્મ લીધો પછી પાયધુનીમાં જન્મ લે એમ નહિ, પણ ચોપાટીમાં જે ઠેકાણે જન્મ લીધો એની બાજુમાં હજારો ભવ ભમીભમીને આવે અને ત્યાં જન્મ લે, એમ કરતાં કરતાં ચૌદ રાજલોકના બધા પ્રદેશો પૂરા કરે ત્યારે એક ચક્કર પૂરું થાય.
હબકી જવા જેવી વાત છે ! પણ ના. સમ્યક્ત્વ થાય પછી એ જીવના ભવ નક્કી થાય. સમ્યક્ત્વ થયા પછી વધારેમાં વધારે અર્ધપુદ્ગલ-પરાવર્તમાં તો આ જીવ મોક્ષે જવાનો જ.
કોઈ જીવ પ્રગતિના માર્ગે તીવ્રતાથી જતો હોય, સાધના ઉત્કૃષ્ટ કરતો હોય તો સાત કે આઠ ભવમાં પણ મોક્ષે જાય, નહિતર છેવટે અર્ધપુદ્ગલપરાવર્તમાં તો જાય, જાય અને જરૂર જાય.
આવું સમ્યક્ત્વ જેને થાય એ જીવને શુક્લપક્ષી કહેવાય.
જે ઘડીથી આત્મામાં આ જાતની સમ્યક્ત્વની અનુભૂતિ થઈ તે સમયથી એ શુક્લપક્ષમાં આગળ વધી રહ્યો છે.
એને આજ સુધી પુદ્ગલની મમતા હતી, હવેથી આત્માની સમજણ શરૂ થઈ. આત્માની સમજણ એટલે પુદ્ગલ મૂકી જ દે એમ નથી, કારણ કે જ્યારે બધાં કર્મો પૂરાં થાય ત્યારે જ આત્મા પુદ્ગલની પકડમાંથી છૂટી શકે. પણ સમજણ આવતાં હૃદયમાં દૃઢ સંકલ્પ લે, એ જગતમાં ૨હે ખરો, પણ જુદી દૃષ્ટિથી રહે.
આસક્તિ અને અનાસક્તિનો આ વિચાર ચાલે છે, ત્યારે થોડા સમય પર બનેલો એક પ્રસંગ યાદ આવે છે.
મોટી ઉંમરના એક ભાઈ પ્લેનમાં આવી રહ્યા હતા. હવામાન ખરાબ થતાં પ્લેનનાં ups અને downs વધી ગયાં. પ્લેન એકાએક ઉપર જાય અને તરત ૪ નીચે જાય. Pilot સાવધાન છતાં ભયભીત બની ગયો, પરસેવો પરસેવો છૂટે, મૃત્યુ નજીક દેખાયું.
પ્લેનમાં બેઠેલા આ ભાઈએ થોડાંક વ્યાખ્યાન સાંભળેલાં, અનુભવરસનો ઘૂંટડો પીધેલો. વિચારવા લાગ્યા : અત્યારે બૂમો પાડવી નકામી છે. કોઈ જ બચાવી શકે તેમ નથી, બચાવનારો પોતે જ મુશ્કેલીમાં મુકાઈ ગયો છે. બીજું કોઈ યાદ આવતું નથી.
Jain Education International
પૂર્ણાષ્ટક
૩૪૯
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org