Madhusanchay

SR No.: 004505
Original Sutra Author: N/A
Author: Chitrabhanu
Publisher: Navbharat Sahitya Mandir Ahmedabad
Publication Year: 2008
Total Pages: 386
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati & Discourse
File Size: 12 MB

Page 160

યૌવનના ફૂલને સંયમ ને શિસ્તથી એવું વિકસાવ કે જેની સુવાસ ને સુંદરતા માનવહૈયામાં અવિસ્મરણીય બની રહે.
૪૭૪. પૂર્ણતા કે શૂન્યતા ? , મતી સાંજના આથમતા વાતાવરણમાં સૂરીલા મધુર શબ્દોમાં એ ભાઈ કહી 'રહ્યા હતા. “...મનને શૂન્ય કરો, સતત એ જ વિચાર કરો કે હું શૂન્યમાં જઈ રહ્યો છું. હું શૂન્ય છું. વિચારવિહોણા બનવા માટે વિચારો કે હું શૂન્યમાં જઈ રહ્યો છું.'
પ્રથમ શ્રવણે ગમી જાય એવી આ વાત છે. શૂન્ય થાઓ એટલે અંદર કંઈક ભરી શકાય. પણ ચૈતન્યના જ્ઞાનપ્રકાશમાં આ ચિન્તનપદ્ધતિ કેવી નકારાત્મક લાગે છે ? આમાં વિવેક ન રહે તો આ પદ્ધતિ કેવી આત્મઘાતક બની શકે તે વિચારીએ.
આત્મા જે પૂર્ણ છે, જ્ઞાનથી પરિપૂર્ણ છે, આનંદથી સભર છે, શાશ્વત છે, તેમાં શૂન્યતાની વિચારણા લાવવી ? જે સત્, ચિત્ત ને આનંદમય છે એની અનુભૂતિ કરવાને બદલે શૂન્યતાનો વિચાર કરવો ?
સ્વના પ્રકાશમાં સ્વસંવેદન કરવાને બદલે વિચારના વંટોળિયા દ્વારા ઊભા કરેલા ધુમ્મસમાં હું ખાલી છું એવો આભાસ સર્જવો ? જીવન જે હકારાત્મક છે તેને શું નકારાત્મક જોવું ?
એક પ્યાલામાં થોડું પાણી છે. શૂન્યતાદર્શી કહેશે : “પ્યાલો અર્ધા ખાલી છે;' પૂર્ણ તાદર્શી કહેશે : “પ્યાલો અર્ધો ભરેલો છે.”
શૂન્યતાને જે ખાલી દેખાય છે તે જ વસ્તુ પૂર્ણતાપૂત દૃષ્ટિને ભરેલ જણાય છે. વસ્તુને કેવા દૃષ્ટિકોણથી જોવામાં આવે છે એના પર બધો આધાર છે, તે પરથી પદાર્થનો પરિચય પૂર્ણ યા અપૂર્ણ થાય છે.
ક્રાઇસ્ટે પણ કદાચ આ જ વાત ધ્યાનમાં લઈને કહ્યું હશે : “As a man thinketh in his hear so is he.' માણસનાં ચિન્તન, વિચાર ને લાગણીઓ એના કાર્ય અને જીવનને આકાર આપતાં હોય છે; અને અંતે માણસ એવો થઈ જાય છે.
સિંહનું બચ્ચું પણ બકરાંના ટોળામાં વસી વિચારે કે હું બકરું છું; તો કાળે કરી એ સિંહબાળ જેવું સિંહબાળ પોતાના આત્મવીર્યને ગુમાવી ઘેટા જેવી ચેષ્ટા કરતું થઈ જાય છે – ડરી ડરીને ભાગતું થઈ જાય છે.
માણસ વિચારે કે હું ખાલી છું, શૂન્ય છું, શૂન્ય થાઉં છું; તો વર્ષો જતાં
ઊર્મિ અને ઉદધિ : ૧૪૩