________________ विचार्यमाणं नो चारु तदेतदपि दर्शनम् / / कृतिचैतन्ययोर्व्यक्तं सामानाधिकरण्यतः . // 56 // बुद्धिः कत्री च भोक्त्री च नित्या चेन्नास्ति निर्वृतिः / अनित्या चेन्न संसारः प्राग्धर्मादेरयोगतः . // 57 // प्रकृतावेव धर्मादिस्वीकारे बुद्धिरेव का / सुवचश्च घटादौ स्यादीदृग्धर्मान्वयस्तथा . // 58 // कृतिभोगौ च बुद्धेश्चेद्बन्धो मोक्षश्च नात्मनः / ततश्चात्मानमुद्दिश्य कूटमेतद्यदुच्यते // 59 // पञ्चविंशतितत्त्वज्ञो यत्र यत्राश्रमे रतः / जटी मुण्डी शिखी चापि मुच्यते नात्र संशयः // 60 // एतस्य चोपचारत्वे मोक्षशास्त्रं वृथाखिलम् / अन्यस्य हि विमोक्षार्थे न कोऽप्यन्यः प्रवर्तते // 61 // कापिलानां मते तस्मादस्मिन्नैवोचिता रतिः / यत्रानुभवसंसिद्धः कर्ता भोक्ता च लुप्यते . // 62 // नास्ति निर्वाणमित्याहुरात्मनः केऽप्यबन्धतः / / प्राक्पश्चाद्युगपद्वापि कर्मबन्धाव्यवस्थितेः . // 63 // अनादिर्यदि संबन्ध इष्यते जीवकर्मणोः / तदानन्त्यान्न मोक्षः स्यात्तदात्माकाशयोगवत् // 64 // तदेतदत्यसंबद्धं यन्मिथो हेतुकार्ययोः / संतानानादिता बीजाङ्कुरवत् देहकर्मणोः // 65 // कर्ता कर्मान्वितो देहे जीवः कर्मणि देहयुक् / क्रियाफलोपभक्कुम्भे दण्डान्वितकुलालवत् // 66 // अनादिसंततेर्नाशः स्याद्बीजाङ्कुरयोरिव / कुकुट्यण्डकयोः स्वर्णमलयोरिव चानयोः // 67 //
