________________ 14 बृहत्कल्पचूर्णिः॥ [पीठिका प्रति। कियंतं कालमविकल्पितमिति चेत् ? उच्यते-'णियतं' नित्यमित्यर्थः / भणियं पच्चक्खं ॥छ।। 'पारोक्खमिदाणिं दुगे यत्ति / अस्य व्याख्या "आभिणिबोहियणाणं०" [भा० 30] पच्छद्धं / तत्थ आभिणिबोहियणाणं केरिसं ? भण्णइ पच्चक्ख परोक्खं वा, जं अत्थं ऊहिऊण निद्दिसइ। तं होइ अभिणिबोहं, अभिमुहमत्थं ण विवरीयं // 39 // 'पचक्ख०' गाहा / पच्चक्ख इंदियाणं / जं घडं पासंतो च्चेव अवधारेति-एस घडो। एवं सेसेसु वि इंदिएसु जं पच्चक्खं / पारोक्खं जं अणुमाणोवमेहिं गेण्हति / अणुमाणेणं जहा णदीपूरेणं वासं / सद्देणं संखं / ओवम्मेणं गावीओ गवयं / एवं पच्चक्खाणुमाणोवम्मेहिं जं अत्थं ऊहिऊणं ति अवधारेऊणं णिद्दिसति, तं होति आभिणिबोधं / 'अत्थाभिमुहं' ति अर्थं प्रति लब्धाऽर्थलाभमित्यर्थः / जहा गावि गावि चेव मण्णति न विवरीतं ति / न भवत्याभिनिबोधिकं विपरीतमवधारयमानस्य / गौरवं सर्वदेवमयीं२ वा, एवं मत्यज्ञानं भवतीत्यर्थः / 'दुगे यत्ति, चशब्दात् तं पुण आभिणिबोहियणाणं दुविहं-इंदियणिस्सियं च, अणिंदियणिस्सियं च / अणिदियं चित्तं भण्णइ / आह-कोऽनयोविशेषः ? भण्णति / अत्थाणंतरचारिं, णियतं चित्तं तिकालविसयं तु। अत्थे य पडुप्पण्णे, विणियोगं इंदियं लहइ // 40 // "अत्थाणंतर०" गाहा / अत्थे सद्दादिम्मि अणंतरा इंदियावग्गहातो चरति गच्छति अवधारयतीत्यनर्थान्तरं / किञ्च तत् ? चित्तं / अयं विशेषः-किञ्च नियतं-नित्यं चित्तं त्रिकालविषयं / 'अत्थे उ पडुप्पण्णे विणिओगं' ति विसयं, 'लब्भति' त्ति प्राप्नोति / अस्य द्रव्यादिभिः किं परिमाणं ? भण्णति मतिविसयं मतिणाणं, मतिपुव्वं पुण भवे सुतं णाणं। तं पुण समतिसमुत्थं, परोवदेसा व सव्वं पि // 41 // "मतिविसयं मतिणाणं०" जस्स जारिसा मति त्ति भणितं होति, दव्व-खित्त-कालभावस्सिते विसए / सो य चउव्विधो विसओ जधा णंदीए / भणितं आभिनि-बोहियणाणं ॥छ।। इदाणि सुतणाणं / तं कतो उप्पज्जति ? भण्णति-मतिपुव्वं पुण उप्पज्जतिरे सुतणाणं / तं च समतिसमुत्थं परोवदेससमुत्थं च / तत्थ समतिसमुत्थं पत्तेयबुद्धाणं पदाणुसारीण य / परोपदेससमुत्थमस्मदादीनाम् / तं एगविहमेव ? भण्णति, न वि-नैव / तो 1. ०त्थ जाणिउं ति पू० 1 / 2. सर्ववाचम० पा० 2 / 3. पुण भवे सु० पू० 2 /