________________ श्री औपपातिकसूत्रम् 4 - से णं वणसंडे किण्हे किण्होभासे नीले नीलोभासे हरिते हरितोभासे सीते सीतोभासे निद्धे निद्धोभासे तिव्वे तिव्वोभासे किण्हे किण्हच्छाए नीले नीलच्छाए हरिए हरियच्छाए सीते सीयच्छाए निद्धे निद्धच्छाए तिव्वे तिव्वच्छाए घणकडितकडिच्छाए रम्मे महामेहनिकुरंबभूए // 4 // ___ [4] 'किण्हे 'त्ति कालवर्णः / 'किण्होभासे' त्ति कृष्णावभास: कृष्णप्रभः, कृष्ण एवावभासत इति कृष्णावभासः / एवं 'नीले नीलोभासे' प्रदेशान्तरे, 'हरिए हरिओभासे' प्रदेशान्तरे एव, तत्र नीलो-मयूरगलवत्, हरितस्तु शुकपिच्छवत्, हरितालाभ इति वृद्धाः / 'सीए' त्ति शीत: स्पर्शापेक्षया, वल्लयाद्याक्रान्तत्वात् इति वृद्धाः / 'निद्धे' त्ति. स्निग्धो न तु रूक्षः / 'तिव्वे' त्ति तीव्रो वर्णादिगुणप्रकर्षवान् / 'किण्हे किण्हच्छाए' त्ति, इह कृष्णशब्दः कृष्णच्छाये इत्यस्य विशेषणमिति न पुनरुक्तता, तथाहि -कृष्णः सन् कृष्णच्छायः, छाया चादित्यावरणजन्यो वस्तुविशेषः / 'घणकडियकडिच्छाए'त्ति अन्योऽन्यं शाखा[प्रशाखा]नुप्रवेशाद् बहलनिरन्तरच्छाय इत्यर्थः / 'महामेहणिकुरंबभूए' त्ति महामेघवृन्दकल्पः // 4 // 5- ते णं पायवा मूलमंतो कंदमंतो खंधमंतो तयामंतो सालमंतो पवालमंतो पत्तमंतो पुप्फमंतो फलमंतो बीयमंतो हरितमंतो अणुपुब्व-सुजातरुइलवट्टभावपरिणता एंगखंधा अणेगसाला अणेगसाहप्पसाह विडिमा अणेगनरवामसुप्पसारियअगेज्झ-घण-विपुल-बद्धखंधा . Aपाईणपडीणाययसाला उदीण-दाहिण-वित्थिण्णा ओणय-णय-पणत-विप्पहाइय-ओलंबपलंबसाहप्पसाहविडिमा अवादीणपत्ता अणुईन्नपत्ता A. [5] 'ते णं पायव' त्ति यत्संबन्धी वनखण्ड इति / 'मूलमन्तो कन्दमन्तो' इत्यादीनि दश पदानि, तत्र कन्दो-मूलानामुपरि वृक्षावयवविशेषो, मतुप्प्रत्ययश्चेह भूम्नि प्रशंसायां वा / स्कन्धः-स्थुडम्। 'तय'त्ति त्वक् वल्कं, शाला-शाखा, प्रवाल:-पल्लवाङ्कर :, शेषाणि 1. कडियच्छाए-खं. // 2. सूत्रकृ. चूर्णि: प. 450 दृष्टव्या // 3. V संस्करणे अत्र ‘से णं पायवे मूलमंते...' इत्यादि एकवचनान्तः पाठः स्वीकृतः नाया. वृ. पत्र 6, जीवा. वृ. पत्र 187, जंबू. शावृ. पत्र 29 बहुवचनान्त: पाठः दृश्यते / / 4. खं.। हरितमंतो-B मु. नास्ति / / 5. पु. प्रे. / एगखंधी-।। एक्कखंधा-B मु. / एक्कखंधी-V | ते पादपाः प्रत्येकमेकस्कन्धाः, प्राकृते चास्य स्त्रीत्वमिति 'एगक्खंधी' इति जम्बूद्वीपप्र. शा. वृत्तौ पत्र 29 // 6.A चिह्नद्वयमध्यवर्तिपाठ: मु. VB.J. नास्ति, पुप्रे / अस्ति / / 7. खं. / वल्कलं-मु. / /